Op reis in eigen stad
Een BERGWANDELING in Antwerpen
Sint-Pauluskerk met de Calvarieberg
Een van de meest bekende bergen van Antwerpen is wel de Calvarieberg van de Sint-Pauluskerk. Deze kunstmatige rotspartij is opgetrokken tegen de kapelEen kleine kerk die geen parochiekerk is. Zij kan deel uitmaken van een groter geheel zoals een ziekenhuis, school of godshuis of op zichzelf staan.
Een afgesloten deel van een kerk met een eigen altaar.
die paalt aan de zuidbeuk. Dit meest opvallend onderdeel van de beeldentuin heeft er zijn naam aan geleend zodat men doorgaans van de ‘Calvarietuin’ spreekt, maar de Calvarieberg dient ook als pars pro toto.
De ‘berg’ is geenszins bedoeld als een historische reconstructie van de gelijknamige berg in Jeruzalem waar Christus werd terechtgesteld. Geheel bovenaan wordt de gestorven Christus beweend door zijn moeder en door zijn meest geliefde leerling Johannes. Onder het kruis het skelet van Adam, want volgens de joodse traditie was die begraven aan de voet van de Calvarieberg (letterlijk ‘Schedelplaats’, in het Hebreeuws ‘Golgotha’).
Een van de voorname vertegenwoordigers van het Oude TestamentDeel van de Bijbel met teksten van vóór de geboorte van Jezus. is Mozes die vol overtuiging de twee stenen tafelen met de Tien Geboden voorhoudt (op de muur rechts van de Calvarieberg). Zijn neerdaling van de berg Sinaï komt hier niet in beeld.
Het tweede Blijde Mysterie van de Rozenkrans is de Visitatie, oftewel het bezoek van Maria aan haar oudere nicht Elisabeth (Frans II Francken, dekenPriester – meestal zelf ook pastoor – die de werking van verschillende aan elkaar grenzende parochies [een dekenaat] coördineert. van het Sint-Lucasgilde in 1616). Bijbelgetrouw (Lc. 1:39) illustreert de achtergrond de reis van Maria vanuit Nazareth “naar het bergland”, op weg naar haar oudere en eveneens zwangere nicht Elisabet. Het gefantaseerde gebergte heeft nog veel weg van een reuzenrotspartij met daar bovenop gebruikelijke miniatuurvestingen.
Al situeert de Hemelvaart van Christus zich – overigens zeer gepast – op de Tempelberg, toch is er op het gelijknamige werk (2de Glorievolle Mysterie van de Rozenkrans; toegeschreven aan Artus Wolffort, ca. 1617) geen reminiscentie naar die hoogte te bespeuren.
In de Heilig Kruiskapel sta je statieEén van de veertien etappes van de kruisweg: • Jezus wordt ter dood veroordeeld;
• Jezus neemt het kruis op;
• Jezus valt de eerste keer;
• Jezus ontmoet Zijn Moeder;
• Simon van Cyrene helpt Jezus’ kruis te dragen;
• Veronica droogt het gelaat van Jezus;
• Jezus valt de tweede keer;
• Jezus troost de wenende vrouwen;
• Jezus valt de derde keer;
• Jezus wordt ontkleed;
• Jezus wordt aan het kruis genageld;
• Jezus sterft;
• Jezus wordt van het kruis afgenomen;
• Jezus wordt in een graf gelegd.
na statie stil bij de kruiswegVeertien afbeeldingen van de lijdensweg van Jezus, als spirituele inspiratiebron. De bedoeling is om bij elke afbeelding [of statie] biddend en bezinnend halt houdt. van Jezus op weg naar en op de Calvarieberg. 9de statie, “Jesus valt de derde // maal onder het kruis”: In het landschap, met een torentje en een versterkt huis, hoedt een herder, steunend op de herdersstaf, een kleine kudde schapen.
Jezus sterft aan het kruis (altaarstuk, Alf. Van Beurden, 1888)
Omdat de eucharistieviering met het ‘misoffer’ uitdrukkelijk verwijst naar het liefde-offer van Jezus op het kruis, heeft men het thema van de Calvarie (de 12de statie) als altaarstuk hernomen. Omwille van de stilistische eenheid met de kruisweg heeft men geopteerd voor een houten beeldengroep (Alfons Van Beurden, 1888). Op de achtergrond staan versterkte huizen, met kasteelachtige torens.
