Antwerpen, Kerken en Toerisme
Toerismepastoraal, Bisdom Antwerpen (TOPA vzw)

Op reis in eigen stad

Een BERGWANDELING in Antwerpen

een Vleeshuis met een Bloedberg

Driehespenstraat
Het Vleeshuis circa 1840 (Linnig)

De Bloedberg vormt een van de laatste punten van de natuurlijke hoogtecurve die naar de Schelde aanloopt en die je via de grote landweg kan volgen langs Kipdorp, Wolstraat en Oude Beurs. Ten onrechte werd die wel eens de Ayendyck genoemd, omdat men meende dat het een door mensen opgehoogde dijk was.
Toch is de Bloedberg (9 m) deels kunstmatig uitgebouwd want hiermee wilde men bij de bouw van het Vleeshuis in de jaren 1501-1504 het niveauverschil met de zgn. Burchtgracht onderaan in de kelder opvangen. De architect van dit imposante vlees- en slachthuis is Domien de Waghemaekere.
En vermits de traditionele Vlaamse metseltechniek met de afwisselende rode bakstenen en zandstenen natuurstenen gekend staat als ‘speklagenstijl’, hebben we hier te maken met een ‘vleeshuis’ aan de ‘Repenstraat’ in ‘speklagenstijl’.

Vleeshuis – de burchtgracht

Misschien denk je dat de naam van deze ‘berg’ afgeleid is van de ‘Calvarieberg’ die het bloedige liefdesoffer van Jezus verbeeldt. Maar weet dat deze monumentale beeldengroep van Cornelis Van Dael, uit de jaren 1741-1761, afkomstig is van de Zakbrug tegen de Burchtgracht en pas na beschadiging tijdens de beschieting van Antwerpen in 1830, hier tegen de muur van het Vleeshuis, in 1833 werd geplaatst.

Voor de volkse naam ‘Bloedberg’ duiken we best in de geschiedenis van de huidige Driehespenstraat en haar naamgeving sinds de bouw van het Vleeshuis (1501/’02-1504). Vroeger werd die aangeduid met ‘het berchsken vant Vleeschuys’ (sic.) (lees: het bergje van het Vleeshuis, 1659) of ‘Achter het Vleeshuis’ (1755). In de telling van 1796 heeft men het over het Bloedstraatje, terwijl voor deze verhevenheid tegen de Burchtgracht de naam ‘Bloedberg’ circuleerde.

Vleeshuis – Repenstraat

Meer officieel heet het hier in 1841 het ‘Hespenstraatje, naar het hoekhuis ‘Drye hespen’, gelegen aan de westzijde van de aanpalende Vleeshouwersstraat. Sinds ca. 1850 draagt het de huidige naam. Samen met de Repenstraat (een enkele keer vermeld als ‘Ribstraat’), de Driehespenstraat en de Vleeshouwersstraat houdt de naam ‘Bloedberg’ verband met de aangeboden koopwaar in het vleeshuis en de bloederige vleeshouwerij in dit slachthuis.
Op de noordelijke flank die over de Guldenberg verder neerwaarts naar de Koolkaai loopt, is het lopend, fietsend of sleeënd een prettig afdalen, zowel in de Lange Doornikstraat als in de parallelle Vleeshouwersstraat. In de andere richting is het – omgekeerd evenredig – opklimmend vanaf de Koolkaai naar de Koraalberg, via de Bloedberg.
En hoewel de straatnaam niet bestaat, zet Google Maps je wel bijna (!) op de juiste plek: voor de ingang van het Vleeshuis !