De Antwerpse Sint-Andrieskerk, een openbaring.
Het koorgestoelte en de 36 heiligen
Naar analogie met de kloostersGebouwencomplex waarin leden van een religieuze orde samenleven. Zij volgen daarbij de regel van hun stichter. De oudste kloosterordes zijn de kartuizers, dominicanen, franciscanen, augustijnen en hun vrouwelijke tegenhanger. Let wel: benedictijnen, norbertijnen, cisterciënzers, trappisten en hun vrouwelijke tegenhangers wonen in een abdij; jezuïeten in een huis. en de kapittels plaatst men in de parochiekerken voor de clerus en de kerkelijke medewerkers een koorgestoelteGeheel van koorbanken. voor een beperkt deel van het getijdengebedHet dagelijkse officiële publieke gebed in de Rooms-Katholieke Kerk. Op 5 [vóór het Tweede Vaticaans Concilie 8] momenten gespreid over de dag [en de nacht] wordt in abdijen, kloosters en kapittelkerken samengekomen om deze gebeden te bidden en te zingen.. De figuren op de handvaten, het bandwerk en de reliëfs boven de zittertjes van de onderste rijen vertonen 16de-eeuwse maniëristische karakteristieken, terwijl de reusachtige klauwen als voetstuk van de beschotten een element van de hoogbarok zijn.
Na de opheffing van de Sint-Salvatorabdij, die naar haar stichter ook wel Pieter Pot abdijEen geheel van gebouwen dat gebruikt wordt door monniken of monialen. Enkel cisterciënzers, benedictijnen, norbertijnen en trappisten, alsook hun vrouwelijke tegenhangers, hebben abdijen. Een abdij streeft ernaar om zelfvoorzienend te zijn. wordt genoemd, hebben de zogeheten ReliekenEen overblijfsel van het lichaam van een heilige of een (deel van) een voorwerp dat met een heilige, Jezus of Maria in contact is geweest. De allereerste heiligdommen werden gebouwd op graven van heiligen. Om deze heilige aanwezig te brengen in andere kerken en kapellen werden overblijfselen van deze heiligen verspreid. De eerste altaren waren meestal de sarcofagen van de heiligen. Vandaar ook het gebruik om relieken onder de altaarsteen te plaatsen. Relieken worden ook bewaard in reliekschrijnen en eventueel tentoongesteld in reliekhouders. van 36 Heiligen in 1802 een onderkomen gevonden in de Sint-Andrieskerk. De 36 paneeltjes van Theodoor Boeyermans (17de eeuw) met de voorstelling van de heiligen sieren de lambrisering van het koorIn een kerk met kruisvormig grondplan dat deel van de kerk dat t.o.v. het dwarsschip aan de andere zijde van het schip ligt. In het koor bevindt zich het hoofdaltaar. gestoelte (k) (2 x 14) en van het broederschapsgestoelte in de zijbeukenDe ruimte tussen een reeks pijlers van de middenbeuk en een reeks pijlers links of rechts ervan, of de ruimte tussen een reeks pijlers en de buitenmuur. (b) (2 x 4). De identificeringscartouche vermeldt hun kerkelijke feestdag, die overeen komt met hun sterfdag indien deze gekend is. (indien hun sterfdag niet gekend is wordt hun feestdag vermeld)
Dit zijn de 36 heiligen:
Sint-Adrianus, martelaar, Romeins officier († 304) · (8 september)
Sint-Agatha, maagd en martelaresIemand die weigerde zijn/haar geloof af te zweren en daarom werd gedood. Veel martelaren zijn ook heiligen., Sicilië (3de eeuw) · (5 februari)
Sint-Agnes, maagd en martelares, Rome († 304) · (21 januari)
Sint-Alexius, asceet, Rome († 417), (17 juli)
Sint-Anselmus, kerkleraar, aartsbisschopDe bisschop die de leiding heeft van het aartsbisdom. In de praktijk betekent dit ook dat hij aan het hoofd staat van de kerkprovincie. van Canterbury · († 21 april 1109)
Sint-Augustinus van Canterbury, ‘apostelDit is de naam die men geeft aan de voornaamste twaalf leerlingen van Jezus, die door Hem gezonden werden om het evangelie te verkondigen. Bij uitbreiding wordt de term ook gebruikt voor andere verkondigers, zoals Paulus en Pater Damiaan (“De apostel der melaatsen”). van Engeland’, aartsbisschop · († 26 mei 604)
Sint-Barbara, maagd en martelares († 306, Heliopolis, Egypte) · (4 december)
Sint-Bartolomeüs, apostel en martelaar Armenië († ca. 70) · (24 augustus)
Sint-Benedictus, ordestichter, Monte Cassino († 21 maart 543/7)
Sint-Blasius, martelaar, bisschopPriester die de leiding heeft van een bisdom. Zie ook aartsbisschop. Armenië († 316) · (3 februari)
Sint-Catharina, maagd en martelares, Alexandrië (4de eeuw) · (25 november)
Sint-Cecilia, maagd en martelares, Rome († 230) · (22 november)
Sint-Christina, maagd en martelares, Toscane († 304) · (24 juli)
Sint-Cunera, maagd en martelares, gezellin van de heiligeDit is een titel die de Kerk aan een overledene toekent die bijzonder rechtschapen en gelovig heeft geleefd. In de Rooms-Katholieke en de Orthodoxe Kerk mogen heiligen worden vereerd (niet aanbeden). Een aantal heiligen zijn ook martelaren. Ursula · (12 juni)
Sint-Dorothea, maagd en martelares, Rome († 303) · (6 februari)
Sint-Egidius, kluizenaarEen persoon die alleen en van de wereld afgezonderd leeft om sober en vroom te leven. De woning van een kluizenaar noemt men ‘kluis’., abtDe man die door de abdijgemeenschap waarvan hij deel uitmaakt, gekozen is om deze gemeenschap gedurende een vastgestelde periode te leiden. Provence (Gilles = Egidius) († 721) · (1 september)
Sint-Elisabeth van Hongarije, Thüringen, († 19 november 1231, Marburg)
Sint-Felicitas, martelares, Rome († 162) · (23 november)
Sint-Gertrudis van Oosten, Delft († 6 januari 1358)
Sint-Hathebrandus, monnikEen mannelijk lid van een kloosterorde die zich in de beslotenheid van een klooster of abdij concentreert op een leven van evenwicht tussen gebed en arbeid. Friesland, († 1198) · (30 juli)
Sint-Hyacinthus van Polen, dominicaan, († 1257, Krakau) · (16 augustus)
Sint-Ignatius van Antiochië, bisschop en martelaar, († 110, Rome) · (1 februari)
Sint-Ivo, jurist, Bretagne († 19 mei 1303)
Sint-Josaphat, Indische prins, asceet · (27 november)
Sint-Juliana van Cornillon, maagd, priorin († 1258) · (5 april)
Sint-Lutgardis van Tongeren, maagd († 16 juni 1246)
Sint-Margaretha van Cortona, boetelinge, Toscane († 22 febr. 1297, Cortona)
Sint-Maria Egyptica, boetelinge, woestijn in Transjordanië (5de eeuw) · (9 april)
Sint-Maurus, eerste abt van de abdij te St. Maur-sur-Loire († 15 januari 584)
Sint-Moyses, Arabische kluizenaar Sinaïwoestijn, martelaar († ca. 395) · (28 augustus)
Sint-Paulinus van Nola, bisschop († 431) · (22 juni)
Sint-Pelagia, boetelinge, Antiochië (5de eeuw) · (8 oktober)
Sint-Placidus, benedictijn, martelaar (6de eeuw, Messina) · (5 oktober)
Sint-Rochus, Montpellier, bedevaarder († 1327) · (16 augustus)
Sint-Scholastica, maagd en abdisDe vrouw die door de abdijgemeenschap waarvan zij deel uitmaakt, gekozen is om deze gemeenschap gedurende een vastgestelde periode te leiden. bij Monte Cassino, († 543) · (10 februari)
Sint-Thecla, maagd en martelares, Seleucië (1ste eeuw) · (23 september)
In de luister rijke processies van weleer werden de relieken mee gedragen in een enorme draagkast, bestaande uit onder meer een monumentaal zilveren schrijn (Jan Verschuylen, 1845) met extra draagstokken voor liefst 16 man; lange tijd waren dat gendarmes van de kazerne in de Korte Vlierstraat. Ter gelegenheid van het jaarlijkse feest werd voor dit schrijn midden in de kerk een enorme sokkel geplaatst met daarop de 36 paneeltjes. Nu staat het reliekschrijnEen versierd(e) kist(je) waarin een reliek wordt bewaard. achteraan in de zuidbeuk.
Acht extra heiligen
Omdat heiligheid een haalbaar ideaal blijft van alle tijden, zijn de 28 barokke schilderijtjes in het koorgestoelte aangevuld met acht foto-afbeeldingen van meer recente heiligen. Aan de noordzijde zijn dat belijders:
Moeder Teresa (1910–1997), stichteres Zusters van Naastenliefde en Nobelprijswinnaar voor de vrede in 1979.
Don Bosco (1815–1880), patroon van de jeugd, stichter van de salesianen.
Thomas More (1478–1535), humanist, filosoof, schrijver onder meer van Utopia, kanselier van Engeland, als trouwe katholiek onthoofd door Hendrik VIII.
Josemaria Escriva de Balaguer (1902–1975), stichter van de lekenbeweging Opus Dei.
Aan de zuidkant gaat het om mensen die hun inzet met de dood hebben bekocht, soms als martelaar:
PaterPriester die lid is van een religieuze orde. Damiaan De Veuster (1840–1889), missionaris, apostel van de melaatsen op Molokai (Haïti).
Edith Stein (1891–1942), karmelietes van joodse origine, omgekomen in een naziconcentratiekamp.
Maximiliaan Kolbe (1894–1941), minderbroeder, die in het naziconcentratiekamp van Auschwitz de plaats innam van een ter dood veroordeelde huisvader.
Moeder Maria van Jezus (1841–1884), stichteres van de dochters van de H.H. Harten van Jezus en Maria, met klooster aan de Merodelei in Berchem. Zij werd vermoord.
… en een spiegel
Ten slotte wil een spiegel je de 37ste heilige voorhouden. Wie, zo vraag je je af, mag dat wel zijn? Kijk maar eens goed, dan zie je misschien een kandidaat… ‘Ik? / Me ?’

- Sint-Andrieskerk
- Geschiedenis & Beschrijving
- Inleiding
- De historische context
- De bouwgeschiedenis
- De patroonheilige
- De bijgebouwen
- De toren
- De ruimtewerking
- Sint-Andreas: identiteitskaart
- Sint-Andreas in de kunst
- Sint-Andreas in zijn kerk
- Het oude hoofdaltaar
- Het huidige hoofdaltaar
- Koor en Hoofdkoor
- Het koorgestoelte
- Het vieringaltaar
- De Venerabelkapel
- De Mariakapel
- Het Muntersaltaar
- Wat is Waarheid?
- Het Heilig-Kruisaltaar
- Het Sint-Anna-altaar
- De preekstoel
- De biechtstoelen
- Het orgel
- Glasramen zuidbeuk
- Glasramen noordbeuk
- De kruisweg
- Funeraria
- De schatkamer
- Bibliografie