De Antwerpse Sint-Andrieskerk, een openbaring.
Hoe een monument de geschiedenis volgt…
| ALGEMENE GESCHIEDENIS | DATUM | GESCHIEDENIS van de ST.-ANDRIESKERK | |
R O M E | geboorte van Jezus te Betlehem | 4 v.C. | |
| Jezus gekruisigd te Jeruzalem | 33 | ||
| de apostelen verspreiden Jezus’ boodschap | |||
| marteldood van Andreas te Patras | 66 | ||
| Christenvervolgingen | |||
| edict Milaan: godsdienstvrijheid christenen | 313 | ||
| M I D D E L E E U W E N | missionering van de Nederlanden | 7de eeuw | eerste parochiekerkje in Antwerpen, toegewijd aan Sint-Pieter en Paul (nabij huidige Sint-Michielskaai) |
| inval van de Noormannen | na 837 | Vernieuwd kerkje toegewijd aan Sint-Michiel | |
1124 | O.-L.-Vrouwekapel wordt de (enige) parochiekerk St.-Michielskerkje wordt abdijkerk van de norbertijnen | ||
| 1470 | Munt gevestigd aan Oever – Muntstraat | ||
| privilegies voor vreemde kooplui: begin ‘gouden eeuw’ te Antwerpen | 1488 | ||
N I E U W E T IJ D | Christoffel Columbus in Amerika | 1492 | |
| ca.1512 | Vestiging Augustijnen aan de Boeksteeg-Augustijnenstraat | ||
| 1514 | aanvang bouw kloosterkerk | ||
| Martin Luther afficheert zijn stellingen in Wittenberg | 1517 | Antwerpse augustijnen studeren in Wittenberg | |
| 1521 | toren O.-L.-Vrouwekerk voltooid, begin ‘nieuwe werck’ | ||
| 11/10/1522 | uitdrijving Augustijnen, sluiting kerk en klooster | ||
| 01/07/1523 | 2 augustijnen terechtgesteld op brandstapel in Brussel | ||
| 1523 | Paus Adrianus VI keurt oprichting parochie goed | ||
| 29/05/1529 | oprichting Sint-Andriesparochie | ||
| 06/06/1529 | inwijding kerk, hoofdaltaar en kerkhof | ||
| 1530 | wijding acht zij-altaren | ||
| Concilie van Trente | 1545-1563 | ||
| 1555 | bouw dwarsbeuken (en zijbeuken?) | ||
| 1557 | Filips II woont de mis bij | ||
| oprichting bisdom Antwerpen | 1559 | toren voltooid; klokken, beiaard, | |
| 1559 | Preekstoel (Filip Terrewin) geschonken door de Fuggers | ||
| Beeldenstorm | 1566 | vernieling van het interieur | |
| 1567 | Kerk opnieuw gewijd | ||
| Calvinistisch bestuur in Antwerpen | 1577-1585 | ||
| 1578 | Opdeling door scheidingswand: ‘gezuiverd’ schip voor de calvinisten; dwarsbeuk blijft voor de katholieken | ||
| Katholieke eredienst ‘opgeschort’ | 1581 | Uitdrijving katholieken; afbraak dwarsbeuk en koor | |
| Farnese herovert Antwerpen voor het wettige gezag van Spanje | 11/09/1585 | Heringewijd voor de katholieke eredienst | |
| 1593 | gift van Filips II voor het nieuwe hoofdaltaar | ||
| 1599 | Marteling Sint-Andreas (Otto Van Veen) | ||
| 1601 | Triptiek muntersaltaar (Maarten de Vos) | ||
| 1603 | Calvarie Heilig Kruisaltaar (Frans I Francken) | ||
| 1611, 1614 | doopsel eerste kinderen Rubens: Clara en Albert | ||
| 1620 | Epitaaf van de hofdames van Mary Stuart | ||
| Na 1658 | Epitaafbeeld voor Peter Saboth (†1658) (Artus I Quellinus) | ||
| 1659-1661 | welving middenbeuk | ||
| 1661-1663 | bouw dwarsbeuk | ||
| 1663-1664 | Bouw koor en verplaatsing hoofdaltaar naar het koor | ||
| 1664-1665 | Heilig Kruisaltaar (Cornelis Van Mildert) | ||
| 1666-1683 | bouw Venerabelkapel | ||
| 1667 | Heilige Engelbewaarder (Erasmus II Quellinus) | ||
| 1671-1672 | tuin Heilig-Kruisaltaar (Jan en Jan-Antoni Van den Cruyce) | ||
| 1673-1674 | Sint-Anna-altaar (Jan Van den Cruyce) | ||
| 1678-1683 | bouw Mariakapel | ||
| 1679 e.v. | Venerabelaltaar (Lodewijk Willemsens ?) | ||
| 1685-1686 | overwelving dwarsbeuk | ||
| 1687 | Laatste Avondmaal Venerabelaltaar (P. IJskens) | ||
| 1689 | Oprichting Broederschap Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand en Victorie | ||
| Ca. 1691 | Ontwerptekeningen hoofdaltaar (Hendrik Frans Verbruggen) | ||
| 1720 | Tuin Sint-Anna-altaar (Michiel I Van der Voort) | ||
| 30/05/1755 | instorting van de toren op de zuidbeuk | ||
| 1756-1763 | bouw barokke toren (Engelbert Baets) | ||
| 1761 | Bouw sacristie (huidige sacristie-annexen) | ||
| 1765-1769 | uitbreiding koor en hoogkoor | ||
| huwelijk prinses van Salm-Salm | 1769 | blauwe mantel beeld Onze-Lieve-Vrouw Bijstand en Victorie | |
| 1773-1776 | Lambriseringen en biechtstoelen zuidbeuk (Willem Roefs, Michel Ignatius D’Heur) | ||
| 1782-1785 | Lambriseringen en biechtstoelen noordbeuk (Willem Roefs) | ||
| Jozef II van Oostenrijk: verbod begravingen in kerken en steden | 1784 | begraafplaats op het Kiel voor de Sint-Andriesparochie voortaan nog enkel gedenkmonumenten in de kerk | |
| Afschaffing Corpus van de Munters van Brabant | 16/11/1786 | Opheffing Sint-Eligiusaltaar van de Munters | |
M O D E R N E T IJ D | Franse Revolutie | 1789 | |
| Zuidelijke Nederlanden bezet door Frankrijk | 1794 | Verkoop kerkzilver voor oorlogsbelasting | |
| Zuidelijke Nederlanden geannexeerd door Frankrijk | 1795 | ||
| antikatholieke wetgeving toegepast | 28/09/1797 | Nationalisatie en sluiting van de kerken | |
| 1798 | Sint-Pietersbeeld (Artus I Quellinus) en munterstriptiek (Maarten De Vos) aangeslagen voor de École Centrale | ||
| 05/08/1798 | Heropening kerk voor eredienst dankzij beëdigd priester Jan-Michiel Timmermans | ||
| 1799 | Opsluiting en ontsnapping pastoor Alexander Van der Stallen | ||
| concordaat Pius VII – Napoleon Bonaparte | 1801 | ||
| afschaffing bisdom Antwerpen | 06/08/1802 | Kerk weer officieel ter beschikking voor de eredienst | |
| 1802 | Schenking relieken 36 Heiligen (uit Pieter Potabdij) | ||
| 02/05/1803 | Pastoor Van der Stalle weer in functie | ||
| 1803 | terugkeer Sint-Pietersbeeld | ||
| 1805-1809 | plaatsing hoofdaltaar uit Sint-Bernardusabdij Hemiksem | ||
| 03/12/1812 | Doopsel hendrik Conscience | ||
| Nederlands bewind | 1814 | ||
| 1821-1825 | barokke preekstoel (Jan-Frans Van Geel en Jan-Baptist Van Hool) | ||
| 1828-1829 | Classicistisch barok doksaal | ||
| onafhankelijkheid van België | 1830 | ||
| beschieting St.-Andrieskwartier | 07/10/1830 | toren geraakt door bombardement | |
| Hollandse bezetting Zuidkasteel | 1830-1832 | toren Belgische uitkijkpost onder meer voor koning Leopold I | |
| 1838 | zilveren schoot Mariabeeld (Jan Verschuylen) | ||
| 1845 | reliekschrijn 36 Heiligen (Jan Verschuylen) | ||
| 1845-1857 | Kruisweg (12 schilders) | ||
| 1851-1852 | bouw pastorie (Paul Stoop) | ||
| 1855 | Eerste neogotische glasraam (Jan-Frans Pluys) | ||
| 1863 | Praalmantel Mariabeeld (atelier Remigius Orban) | ||
| 1863 | bovenramen middenbeuk met balkon | ||
| 1866 | Sacristie (J. Van Hall) | ||
| 1863-1892 | neogotische glasramen (Capronnier, Dobbelaere, de Béthune, Stalins-Janssens, De Craene) | ||
| ontploffing Corvillain kruitfabriek | 26/09/1889 | Glasramen noordbeuk en Mariakapel verbrijzeld | |
| 1870-1874 | bouw zondagsschool Augustijnenstraat (L. Baeckelmans) | ||
| Eerste Wereldoorlog | 1914-1918 | ||
| 1920 | glasraam zuiddwarsbeuk Sint-Andreas (G. Barry) | ||
| 1922 | monument voor de gesneuveledn van WO I | ||
| 1929 | 400-jarig jubileum: orgel elektrisch, torenconcert reliekschrijn Scheepje van Amalfi (Jos Junes) | ||
| 1938 | beschermd als monument | ||
| Tweede Wereldoorlog | 1940-1945 | ||
| inslag V-bom op de Vrijdagmarkt | 02/01/1945 | glasramen noordzijde verbrijzeld | |
| heroprichting Bisdom Antwerpen | 1961 | sloop houten torenlantaarn | |
| 1963-1966 | glasramen noordzijde, zuidbeuk, hoogkoor (Jan Huet) | ||
| 1968-1973 | Restauratie toren en heropbouw torenlantaarn | ||
| 1970-1975 | restauratie interieur | ||
| 1983 | Instorting sacristie Mariakapel | ||
| 2001 | Mariakleed (Ann Demeulemeester) | ||
| 2001 | reconstructie muntersaltaar | ||
| 2002 2007 | bouw (Jan Frateur) en opening schatkamer | ||
| 2003 2004 | herplaatsing Kruisweg, restauratie Vagevuur | ||
| 2003-2006 | Verbouwing kelder en winterkapel tot ontmoetingszalen | ||
| 2012 | Wat is Waarheid? (Alain Senez) |
