Antwerpen, Kerken en Toerisme
Toerismepastoraal, Bisdom Antwerpen (TOPA vzw)

Kerstwandeling in Antwerpen

Maagdenhuis – ‘Een arme stal’ … voor dames die hun kapitaal verloren

Lange Gasthuisstraat 33

Dit weinig bekende museum bezit een groot drieluik van de hand van Otto van Veen (van de Otto Veniusstraat), bedoeld voor de kapel van het Sint-Annagodshuis in diezelfde straat.

Rond 1600 herbergt Antwerpen een kolonie Portugese handelaars, waaronder diamantair Simon Francesco Rodrigues d’Evora da Veiga, zo vermogend dat bij ‘de kleine koning’ draagt als bijnaam. Hij koopt een kasteel maar wil zijn fortuin ook ten dienste stellen van de behoeftige medemens en sticht in zijn tuin een godshuis, vernoemd naar zijn echtgenote Anna Lopes Ximenez.

Het verleent onderdak aan tien behoevende vrouwen “die door het wisselende fortuin van hun faam en hun geldelijke middelen beroofd zijn” (maar wel van adel of gegoede burgerij, mèt dienstmeid en eigen priester). Naderhand zijn ook vrouwen van arme komaf welkom, maar die werden in de kapel blijkbaar gescheiden door een afsluiting.

Op het schilderij sieren de schenkers de zijpanelen, maar het is de vraag waarom centraal de ‘Aanbidding der herders’ afgebeeld staat.

Vermoedelijk houdt het armoedige tafereel de bewoonsters een spirituele spiegel voor: “Dames, vroeger was het leven blingbling; nú is des te meer eenvoud geboden. Schik u in uw lot en zoek het geluk in die soberheid! Verknal uw geluk nóg niet méér door te zitten kniezen over wat er nu niet is!”

Actueler dan ooit nu, anno 2021, sobere gezelligheid weer bij de eindejaarsfeesten geboden is.

Parcours: indien je doorsteekt langs de Wilde Zee (Korte Gasthuisstraat) kom je opnieuw bij onze startplaats: Schoenmarkt/Meir.