Antwerpen, Kerken en Toerisme
Toerismepastoraal, Bisdom Antwerpen (TOPA vzw)

De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen, een openbaring.

Het hoofdaltaar

Kathedraal Antwerpen - Het hoofdaltaar (WS)

Voor het imposante, neoclassicistische hoofdaltaar kan stadsbouwmeester Jan Blom in 1822–1824 gebruik maken van de rood geaderde zuilen en de witmarmeren predella die afkomstig zijn van het laatbarokke hoofdaltaar van de voormalige Sint-Walburgiskerk uit 1734–1737. De beroemde beeldhouwer, Willem Ignatius Kerricx, was daar ook als kerkmeester aan verbonden.

Kathedraal Antwerpen – Het hoofdaltaar – Predella (MD)

Het thema van de predella, De oprichting van de bronzen slang, was gekozen in functie van het altaarstuk aldaar: De oprichting van Jezus’ kruis (door Rubens). In de woestijn wordt het zondige joodse volk gestraft door een plaag van dodelijk giftige slangen. Met zijn staf toont Mozes de bronzen slang waarnaar men moet opkijken om in leven te blijven (Num. 21:4–9): een voorafbeelding voor Christus, verheven op het kruis, naar wie de hele mensheid kan opkijken om redding te vinden. Wie zoals de priester voorheen de slachtoffers in close up bekijkt, zal er niet onberoerd bij blijven: je ziet als bij bevroren filmbeelden dodelijke angst en radeloosheid in het marmer uitgedrukt. Wie meer het geheel overschouwt, merkt hoe de uitgestrekte armen en de reikhalzende blikken de droge verhaalstof weten om te vormen tot een woelige scene vol paniek. De strenge blik van de richting aanwijzende Mozes imponeert: door de diep uitgebeitelde gezichtstrekken ontstaat er een scherp schaduwreliëf, wat zijn leidinggevende en bedarende rol kracht bijzet. De kathedraal bezit eveneens de twee witmarmeren medaillons, Sint-Walburgis en Sint-Eligius, die de voetstukken van Kerricx’ altaar in de Sint-Walburgiskerk sierden (cf. de buitenluiken van De Kruisoprichting).

Kathedraal Antwerpen – Het hoogaltaar (achterzijde) – De dood van Maria (UA)

Het grote doek van Abraham Matthijssens (1633) op de achterzijde van het hoofdaltaar geeft het moment weer dat voorafgaat aan Maria’s tenhemelopneming aan de voorzijde: het sterfbed van Maria, omringd door de apostelen en de drie legendarische vrouwen die haar zullen afleggen.

Kathedraal Antwerpen – Het hoofdaltaar (achterkant) – grisaille door M. Van Bree (WS)

Op de classicistische fries van Mathias van Bree (1823) daaronder geven drie grisailleschilderingen een tafereel weer uit het leven van Maria voor ze Jezus ter wereld bracht: De Boodschap, Het huwelijk met Jozef, en Het bezoek aan Elisabeth. Het uitzonderlijk geslaagde trompe-l’oeil heeft hier reeds menig bezoeker de illusie van bas-reliëfs bezorgd!

Daaronder prijkt een van die heerlijke voorbeelden van de Vlaamse barokbeeldhouwkunst: drie witmarmeren reliëfs afkomstig van het altaar van de kuipers.