TOPA - Opleidingen

De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, de moederkerk van Antwerpen, blijft het meest bezochte monument in onze stad. Dit grootse bouw- en kunstwerk willen we graag bestuderen bij wijze van een eerste kennismaking, als representatief voor de Antwerpse kerkelijke kunst doorheen de eeuwen.

Wat mag u zoal van deze TOPA-vorming verwachten?

• Om alles in zijn context te kunnen plaatsen bieden we graag een historische inleiding aan, gefocust op de ontwikkelingen die een impact hebben op de kunst in de kerken. ==> cfr “Kunstgeschiedenis hiernaast 
• Een kerk staat nooit alleen, zeker niet de hoofdkerk van een stedelijke gemeenschap. Vormt in het ancien régime het sociaaleconomische en politieke leven rond de Grote Markt de eerste long van de samenleving, dan staat de hoofdkerk met haar spirituele en sociaal-culturele uitstraling in voor de tweede long. Een gevarieerd aantal diensten en instellingen van nu had daar zijn wortels. Om de draagwijdte daarvan te vatten, maken we best ook een stadswandeling rondom de kerk.
• De geschiedenis van een imposant bouwwerk als de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal is meer dan enkel de rampspoed van beeldenstormen, plunderingen en branden. Wie haar lange geschiedenis van bijna 1000 jaar volgt, krijgt in een notendop – concreet en aanschouwelijk – zicht op de samenloop van stads-, kerk- én kunstgeschiedenis!
• Ook al ontgaat menig toerist de bouwkunst van deze grootse kerk, haar gotische architectuur verdient zeker onze volle aandacht om ontleed te worden qua techniek, stijl en symboliek.
• Het hoge bezoekersaantal dankt de kathedraal niet het minst aan de Antwerpse grootmeester van de barokschilderkunst, P.P. Rubens. De Kruisoprichting en De Kruisafneming (van Jezus) zijn wereldvermaard. Zij vormen niet alleen het type van beide scènes van Jezus’ passie, maar fungeren ook als icoon van Rubens, zoals o.m. blijkt uit Rubens’ standbeeld op de Groenplaats. Hoe zo’n barok schilderij bekijken? … is een strikvraag, want de barok duldt geen passieve toekijkers.
• De barok komt niet uit de lucht gevallen. Zij groeit langzaam uit het maniërisme waar schilders, zoals Otto van Veen, Maarten de Vos en de Franckens zich meester in getoond hebben en met hun geschilderde retabels het herstel van de katholieke kerken na 1585 hebben bewerkstelligd. En waarom retabels in de vorm van een triptiek, denkt u ?
• De barok mag dan al in Antwerpen vereenzelvigd worden met schilderkunst, in een tweede fase drukt zij zich minstens even zo krachtig uit in beeldhouwkunst: ‘3D’-beelden, gehouwen in marmer of gesneden in hout. Hier passeren de preekstoel, biechtstoelen en orgelkast de revue. Ook de neogotiek laat zich niet onbetuigd en zorgt voor een uitzonderlijk monumentaal koorgestoelte. En waarvoor dient al dit meubilair dan wel ?
• Een voornaam thema in een katholieke kerk is de Eucharistie, het ‘allerheiligste’ sacrament. Dat verdient dan ook extra aandacht in de Venerabelkapel. En wie meent dat de dood enkel akelig oogt, erkent zijn fout vooroordeel als hij moeite doet om de evolutie van de funeraire monumenten op een rijtje te zetten: zeker geen doods verhaal !
• Wie ‘Antwerpen’ zegt, kan er niet omheen: de unieke, elegante, hoge Onze-Lieve-Vrouwetoren, het symbool van de stad. Inderdaad, een kerk ziet u al van verre staan dankzij de toren(s). De kathedraal heeft er alleszins meer dan één! De grootste beschouwen we ten voeten uit, de kleinste zullen we beklimmen. En dan is er nog die derde die u nog meer laat opgaan … in het hemels Jeruzalem.
• De neogotiek geniet nog niet zo lang opnieuw belangstelling. In deze stijl werd de kerk in haar luister hersteld: de meeste glasramen en de herinrichting van de kapellen in de kooromgang, die recent glansrijk gerestaureerd zijn. Daarachter lokt een tuin met een verrassend verhaal: het Nieuwe Werck.

PRAKTISCHE INFORMATIE

Basiscursus TOPA 2023-2024 OLV-kathedraal

Concrete informatie opvragen en/of zich inschrijven kan via info@topa.be

U kan zich ook meteen inschrijven door €145 te storten op rekening BE48 0013 2593 4527 van TOPA vzw, met vermelding “Cursus Onze-Lieve-Vrouw 2023”.

Lesgevers zijn Rudi Mannaerts, priester-kunsthistoricus, en Fred Vanderpoorten, gediplomeerd stadsgids en ervaren TOPA-gids.

De basiscursus voorziet in 17 vormingsmomenten, waarvan enkele historische inleidingen in de zaal van de Sint-Andrieskerk plaats vinden, de overige in de kathedraal. De les duurt doorgaans 2 uur, soms, bij algemene instemming, nog een minuutje langer.