Sint-Andrieskerk, Antwerpen
Kapel van het Heilig Sacrament
Alhoewel de kapelEen kleine kerk die geen parochiekerk is. Zij kan deel uitmaken van een groter geheel zoals een ziekenhuis, school of godshuis of op zichzelf staan.
Een afgesloten deel van een kerk met een eigen altaar.
dateert uit het einde van de 17de eeuw, is de bouwstijl gotisch. Niet toevallig staat de kapel aan de zuidzijde van de kerk, omdat het overvloedige zonlicht Jezus’ liefdevolle aanwezigheid symboliseert. Die liefde wordt gevierd in de EucharistieDit is het ritueel dat de kern vormt van de mis en herinnert aan wat Jezus deed de dag vóór zijn kruisdood. De avond van die dag vierde Jezus het joodse Paasfeest met zijn leerlingen. Na de maaltijd nam hij brood, brak het en gaf het aan zijn leerlingen en zei: “Neem en eet. Dit is mijn lichaam.” Daarna nam hij de beker met wijn, reikte hem rond en zei: “Drink hiervan. Dit is mijn bloed.” Daarna zei Jezus: “Doe dit om mij te gedenken”. Tijdens de Eucharistie herhaalt de priester deze woorden terwijl hij brood [in de vorm van een hostie] breekt en de kelk met wijn ophoudt. Door het verband tussen het gebroken brood en de “gebroken” Jezus op het kruis, wordt Jezus tastbaar aanwezig. Tegelijk herinnert dit gebeuren aan de opdracht voor elke christen: “gebroken brood” zijn waarvan anderen kunnen leven., ‘het Heilig Sacrament’, bij het breken van het brood, zoals Jezus dit bij het Laatste Avondmaal heeft voorgedaan.
Het Laatste Avondmaal prijkt dan ook als altaarstuk in deze kapel (Pieter I Eyckens). Het verraad van Judas is mogelijk een zinspeling of de gelovige al dan niet waardig genoeg is om de communieHet nuttigen van geconsacreerd brood en wijn. Meestal beperkt dit zich tot het eten van de geconsacreerde hostie. te ontvangen.
De twee horizontale panelen tegen de koorwand (Frans II Francken, ca. 1640) maakten een geheel uit met het vroegere altaartriptiek. Het gaat telkens om een tafereel uit het Oude TestamentDeel van de Bijbel met teksten van vóór de geboorte van Jezus. waarin brood een centrale rol speelt. De ontmoeting van Abraham en Melchisedech en Het wonder van het manna in de woestijn vormen de voorafbeelding van het Laatste Avondmaal en als dusdanig van de Eucharistie.
De broederschap van het Heilig SacramentDe geconsacreerde hostie, waarin men de aanwezigheid van Jezus Christus erkent. Een synoniem is ‘het Venerabel’. In grotere kerken is hieraan een eigen kapel toegewijd, doorgaans aan de zuidzijde van de kerk. is tot vandaag actief. Achter het gestoelte is de volledige lijst te vinden van alle kapelmeesters die er sinds 1589 dienden: een getuige van een onverdroten inzet door de tijden heen.