De Antwerpse Sint-Andrieskerk, een openbaring.
Sint-Andreas in zijn Sint-Andrieskerk
Als windwijzer stond Andreas een poosje boven op de vorige kerktoren over zijn parochie te waken. Nu staat hij ter verwelkoming boven de hoofdingang. Tot in 1929 stapte zijn beeld in de processie mee op in feestelijk bisschopsornaat. Nu staat dat neogotisch geschilderde processiebeeld (ca. 1600?) met zijn karaktervolle kop ter verwelkoming bij de zijingang in de zuiddwarsbeuk.
Menige ceremoniestaf, processievaandel, altaarkruis, collecteschaal, genootschapsboek of -lijst draagt de beeltenis van de patroon van de parochie. Zijn embleem, het sint-andrieskruis, tekent de kerk aan het torenkruis, op de kerkvloer, boven de preekstoelEen kerkmeubel, dat nu meestal in onbruik is geraakt en dat bestaat uit een verhoog vanwaar de predikant de kerkgangers toesprak. Meestal staat een preekstoel in het midden aan de zuidzijde van de kerk. en signeert ook de tabbaarden, de kerkmeesterstoelen, het briefpapier en zelfs een brandkastmeubel van de kerkfabriekEen officiële instelling die de materiële middelen beheert die nodig zijn voor de uitoefening van de eredienst in een parochie. Concreet betekent dit dat zij instaat voor de (ver)bouw(ing) en het onderhoud van het kerkgebouw, de aankoop van liturgische gewaden en voorwerpen, het betalen van lonen van de organist en eventueel personeel, … De kerkfabriek heeft inkomsten uit misintenties, speciale vieringen (m.n. huwelijken en uitvaarten), een deel van de collecte en eventueel uit pacht- en huurgelden van onroerend goed..
In de kerk zelf ontwikkelde men door de eeuwen heen een minilevensloop van de heiligeDit is een titel die de Kerk aan een overledene toekent die bijzonder rechtschapen en gelovig heeft geleefd. In de Rooms-Katholieke en de Orthodoxe Kerk mogen heiligen worden vereerd (niet aanbeden). Een aantal heiligen zijn ook martelaren.. Aanvankelijk genoot hij op het vroegere hoofdaltaar de ereplaats, zodat zijn Marteldood (Otto van Veen) de blikvanger vormde. Het laat-17de-eeuwse altaarHet altaar is het centrale meubel in de Eucharistie. In oorsprong is een altaar een offertafel. Dit past in de theologische visie dat Jezus zichzelf geofferd heeft, door zijn kruisdood, om de mensheid te verlossen, zoals dit symbolisch wordt uitgebeeld op het schilderij “Het Lam Gods” van de gebroeders Van Eyck. In de huidige tijd wordt het altaar dikwijls omschreven als “de tafel van de Heer”. Hierbij verwijst het altaar naar de tafel waaraan Jezus en zijn leerlingen zich bevonden bij de instelling van de Eucharistie tijdens het Laatste Avondmaal. Net zoals Jezus en zijn leerlingen toen, verzamelen de priester en de gelovigen zich rond deze tafel met brood en wijn. project plande, typisch voor de Contrareformatie, de apotheose van de heilige met een beeldengroep die letterlijk in het licht van een barokke koepelruimte zou staan, maar dit ontwerp werd niet uitgevoerd. Omdat het altaarschilderij van van Veen in 1807, bij de oprichting van het huidige hoofdaltaar, moest uitwijken naar een minder opvallende zijmuur van het koorIn een kerk met kruisvormig grondplan dat deel van de kerk dat t.o.v. het dwarsschip aan de andere zijde van het schip ligt. In het koor bevindt zich het hoofdaltaar., krijgt de patroonheilige opnieuw de volle aandacht in het grote glasraam van de zuiddwarsbeuk (atelier Bar[r]y, 1920). In het onderste register zit hij geknield voor zijn martelkruis, niet fatalistisch, maar hunkerend om het te omarmen. Daarboven wordt ditmaal ook zijn verheerlijking in de hemel uitgebeeld: samen met zijn broer Petrus wordt hij door Jezus ontvangen.
Aan de voet van de huidige preekstoel (1821–1825) inspireert zijn roeping eenieder die komt luisteren naar de kracht van Jezus’ boodschap.
- Sint-Andrieskerk
- Geschiedenis & Beschrijving
- Inleiding
- De historische context
- De bouwgeschiedenis
- De patroonheilige
- De bijgebouwen
- De toren
- De ruimtewerking
- Sint-Andreas: identiteitskaart
- Sint-Andreas in de kunst
- Sint-Andreas in zijn kerk
- Het oude hoofdaltaar
- Het huidige hoofdaltaar
- Koor en Hoofdkoor
- Het koorgestoelte
- Het vieringaltaar
- De Venerabelkapel
- De Mariakapel
- Het Muntersaltaar
- Wat is Waarheid?
- Het Heilig-Kruisaltaar
- Het Sint-Anna-altaar
- De preekstoel
- De biechtstoelen
- Het orgel
- Glasramen zuidbeuk
- Glasramen noordbeuk
- De kruisweg
- Funeraria
- De schatkamer
- Bibliografie