De Antwerpse jezuïetenkerk, een openbaring.
Hoe een monument de geschiedenis volgt…
ALGEMENE GESCHIEDENIS | DATUM | GESCHIEDENIS van de ST.-CAROLUS BORROMEUSKERK | |
RO ME | Jezus van Nazareth | 01-33 | |
godsdienstvrijheid voor de christenen | 313 | ||
MI DD EL EE UW EN | missionering van de Nederlanden | 7de eeuw | |
2de stadsuitbreiding met Sint-Katelijnepoort, -wal, -vest | ca. 1200 | ||
3de stadsuitbreiding: Sint-Katelijnewal geslecht | 1320 | ||
begin Antwerpens ‘gouden eeuw’ | 1488 | ||
geboorte van Ignatius van Loyola | 1491 | ||
N I E U W E T IJ D | Christoffel Columbus in Amerika | 1492 | |
de stellingen van Luther | 1517 | ||
1529-1531 | Ignatius op bedeltocht in de Nederlanden, onder meer te Antwerpen | ||
1539 | herbouw Huis van Aken door Erasmus Schetz | ||
oprichting jezuïetenorde door paus Paulus III | 1540 | ||
ConcilieEen grote vergadering van kerkelijke ambtsdragers, voornamelijk bisschoppen, onder leiding van de paus, om beslissingen te nemen betreffende het geloof, de kerkelijke gebruiken, enz. Een concilie wordt meestal vernoemd naar de plaats waar het werd gehouden. Voorbeelden: het Concilie van Trente [1635-1653] en het Tweede Vaticaans Concilie [1962-1965], wat voorlopig ook het laatste concilie is. van Trente | 1545-1563 | ||
dood van Ignatius | 1556 | ||
1562 | eerste jezuïet te Antwerpen – huurhuis op de Meir | ||
Beeldenstorm te Antwerpen | 1566 | ||
1574 | aankoop Huis van Aken – bouw kapelEen kleine kerk die geen parochiekerk is. Zij kan deel uitmaken van een groter geheel zoals een ziekenhuis, school of godshuis of op zichzelf staan. Een afgesloten deel van een kerk met een eigen altaar. – opening college | ||
Calvinistisch bestuur in Antwerpen | 1577-1585 | ||
Mei 1578 | weigering jezuïeten republikeinse eed en uitwijzing | ||
calvinisten gebruiken jezuïetenkapel | 1578-1585 | ||
calvinistische ‘zuivering’ van de kerken | 1581 | ||
Antwerpen weer Spaans en katholiek | 1585 | terugkeer jezuïeten en heropening college | |
1587 | plaatsing Mariabeeld in de gevel van het stadhuis door de Maria-sodaliteiten o.l.v. Franciscus Costerus | ||
1607 | verhuis college naar het Hof van Liere | ||
Twaalfjarig Bestand tussen de Staatsen en de Zuidelijke Nederlanden | 1609-1621 | ||
1612 | provincialaat van de jezuïeten te Antwerpen | ||
1614-1615 | aanleg bouwterrein | ||
15/04/1615 | eerstesteenlegging van de kerk | ||
1616 | oprichting van een ‘professenhuis’ | ||
1615-1621 | bouw kerk en toren | ||
1617 | dood van architect François d’Aguilon, aanstelling Pieter Huyssens | ||
12/09/1621 | kerkwijding door bisschopPriester die de leiding heeft van een bisdom. Zie ook aartsbisschop. Johannes Malderus | ||
1622 | feest heiligverklaring Ignatius en Xaverius | ||
1622-1623 | bouw sodaliteitsgebouw | ||
1621-1625 | bouw Sint-Ignatius- en Mariakapel | ||
1622-1625 | uitbreiding professenhuis | ||
1625 | ontslag Pieter Huyssens als architect | ||
18/07/1718 | Blikseminslag, brand en vernieling van de kerk | ||
1718-1719 | restauratie kerkgebouw | ||
06/11/1719 | nieuwe kerkwijding | ||
1719-1720 | PreekstoelEen kerkmeubel, dat nu meestal in onbruik is geraakt en dat bestaat uit een verhoog vanwaar de predikant de kerkgangers toesprak. Meestal staat een preekstoel in het midden aan de zuidzijde van de kerk., biechtstoelenEen meubel dat speciaal werd ontworpen om het sacrament van de biecht te vergemakkelijken, m.n. door te vermijden dat biechtvader en biechteling oog in oog met elkaar zouden staan. Links en rechts zijn knielbanken voor biechtelingen; in het midden is een hokje waarin de biechtvader zit. Beiden zijn van elkaar gescheiden door een wand waarin een rasterwerk is aangebracht zodat de biechtvader de biechteling wel kan horen, maar niet zien., lambriseringen en orgelkast (Jan Pieter I van Baurscheit) | ||
opheffing jezuïetenorde | 1773 | sluiting professenhuis en kerk | |
1774 e.v. | verkoop kunstwerken | ||
1779 | kerk: catecheselokaal van de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal | ||
M O D E N E T IJ D | Franse Revolutie | 1789 | |
Franse annexatie Zuidelijke Nederlanden | 1794 | kerk: opslagplaats van opgeëiste kerkelijke goederen | |
opgelegde Franse oorlogsbelasting | 1795 | verkoop kerkzilver en schilderijen | |
nationalisatie van kerken | 1797 | kerk: Tempel van de Wet | |
1800 | kerk: Tribunal criminel | ||
Concordaat Pius VII & Napoleon Bonaparte, afschaffing bisdom Antwerpen | 1801 | ||
1802 | geopend als parochiekerk ter vervanging van de geschonden Onze-Lieve-Vrouwekerk | ||
1803 | zelfstandige parochie Sint-Carolus Borromeus | ||
19de eeuw | doopkapel, overkomst broederschappen | ||
Slag van Waterloo, België onder Nederland | 1815 | kerk fungeert als militair hospitaal | |
1817 | koning Willem verkoopt kerk aan de parochianen | ||
onafhankelijkheid België | 1830 | ||
1834 | jezuïeten preken (in hun oude kerk) een volksmissie | ||
1839 | KruiswegVeertien afbeeldingen van de lijdensweg van Jezus, als spirituele inspiratiebron. De bedoeling is om bij elke afbeelding [of statie] biddend en bezinnend halt houdt. (Edward Du Jardin en H.E. Janssens) | ||
1840 | altaarstuk Onze-Lieve-Vrouw van de Karmel (Gustaf Wappers) jezuïeten kopen een deel van het professenhuis terug | ||
1849-1865 | restauratie voorgevel (F. Berckmans) | ||
1860 | deel professenhuis geschonken als pastorie | ||
1873 | afsluithekken vóór de voorgevel | ||
1922 | elektrificatie orgel en klokken(-gelui) | ||
1925 | kopie Maria-tenhemelopneming naar Peter Paul Rubens (altaarstuk Mariakapel) | ||
1939 | geklasseerd als beschermd monument | ||
1943 | nazi-roof van 2 klokken Oprichting Artiestenpenning en Artiestenmis (Marie-Elisabeth Belpaire en Benoit Roose) | ||
1945 | inslag V-bommen in de buurt: glasscherven | ||
heroprichting bisdom Antwerpen | 1961 | ||
1981-1987 | restauratie gevel en schipHet achterste gedeelte van de kerk voorbehouden voor de kerkgangers. Het schip loopt tot aan het dwarsschip. (Joseph-Louis Steynen) | ||
2009 | brandramp vermeden |
- Sint-Carolus Borromeuskerk
- Geschiedenis & Beschrijving
- Inleiding
- De historische context
- Voorplein en Residentie
- Voorgeschiedenis
- Het college
- Ruimtewerking
- Straatnamen
- Professenhuis
- Sodaliteitsgebouw
- Voorgevel
- Toren
- Interieur
- Hoofdaltaar
- Preekstoel
- Biechtstoelen
- Plafondcycli
- Mariakapel
- Sint-Ignatiuskapel
- Sint-Franciscus Xaveriuskapel
- Galerijen
- Orgel
- Sacristie
- Bij het buitengaan
- Nawoord
- Bibliografie