Op reis in eigen stad
Een dagje NEDERLAND in Antwerpen
Grote Markt en Stadhuis
Strijdend voor het vaderland
Lange tijd werd de doodstraf gezien als een logisch onderdeel van het rechtssysteem. Meestal werd deze op een galgenveld buiten de stad uitgevoerd (ofte geëxecuteerd). Wanneer men een voorbeeld wilde stellen, was hiervoor de Grote Markt de uitgelezen locatie. In maart 1582 pleegde de Bask Juan Jauregui een wat onhandige aanslag op Willem van Oranje. In de eetkamer van de gouverneurswoning in de citadel (ongeveer ter hoogte van het huidige KMSKA) vuurde hij met een onwillig pistool op de prins. Een kogel drong binnen onder het rechteroor en doorboorde de linkerwang maar Willem werd niet levensgevaarlijk gewond. Jauregui werd meteen gedood door aanwezige wachters. Aan de hand van documenten die de aanslagpleger bij zich had, werden twee medeplichtigen gearresteerd, onder wie de dominicaan Antonius Temmerman, bij wie Jauregui vooraf de aanslag was gaan biechten. Op verzoek van Willem van Oranje kregen zij een “milde” straf. Op de Grote Markt werden ze gewurgd en daarna gevierendeeld…
Bij een stadhuis hoort een burgemeester. In 1583 werd Filips van Marnix van Sint-Aldegonde door Willem van Oranje benoemd tot buitenburgemeester van Antwerpen. Deze was in 1540 in Brussel geboren maar sinds het begin van de opstand tegen Filips II was hij een belangrijke medewerker van Willem van Oranje. Als buitenburgemeester was het zijn taak om de stad te verdedigen tijdens het beleg van Antwerpen door Alexander Farnese. Dat hij daarin niet slaagde en zich in 1585 overgaf, werd hem achteraf aangewreven. Daarop trok hij zich terug op zijn kasteel in de buurt van Vlissingen.
Naast diplomaat en politicus was Filips van Marnix van Sint-Aldegonde ook schrijver. Lange tijd werd hij beschouwd als de auteur van het Wilhelmus, alhoewel hiervoor nooit bewijzen zijn geleverd. Kort voor zijn dood kreeg hij de vraag om een Nederlandse Bijbelvertaling te maken. Hiervoor ging hij naar Leiden, waar hij in 1598 overleed.
Te Antwerpen werd hij met liefst twee straatnamen bedacht: de Marnixplaats (1880, waar drie jaar later het monument ‘Schelde-Vrij’ werd opgericht) en de Sint-Aldegondiskaai (naamgeving 1919). (De Marnixstraat nabij de Dambruggestraat, die samen met de Oranjestraat in 1872 werd geopend, eert Filips’ oudere broer Jan van Marnix, vrijheidsstrijder.)
