Antwerpen, Kerken en Toerisme
Toerismepastoraal, Bisdom Antwerpen (TOPA vzw)

Op reis in eigen stad

Een dagje ITALIA in Antwerpen

Museum Plantin Moretus

Vrijdagmarkt 22

Ook na de sluiting van de Schelde in 1585 blijft de kwaliteit e

Portret Christoffel Plantin

n de reputatie van de Plantijnse drukkerij Italiaanse geleerden aantrekken om hun werken (ook) in Antwerpen uit te geven. wanneer dit past in het kader van de contrareformatie. Zo worden hier enkele kerkhistorische werken uitgegeven, o.m. van kardinaal Caesar Baronius, hoofd van de Vaticaanse bibliotheek: de 12-delige Annales ecclesiastici (1589 -1612, bijna tegelijkertijd met de editie in Rome; en van Augusto Tornielli, Annales sacri (1620). De titelpagina ervan is opnieuw ontworpen door Rubens, zoals hij ook doet voor de Latijnse vertaling die Giacomo Bosio hier laat verschijnen van zijn eerder in Rome uitgegeven La trionfante e gloriosa Croce.

Verder zijn er uitgaven van puur literair werk, zoals van de humanist Carlo de Neapoli, een studie over de Fasti van Ovidius (1639).

Museum Plantin Moreus, Bibliotheek
Plantin Moretus: Biblia Regia of Polyglotta (1568-1572

Zaal 3 van de handschriften en tekeningen: de koperplaat van de Verwelkoming te Brussel van Maria de Medici door de Infante Isabella. In hetzelfde jaar 1631, op 10 sept., kwam de Franse koningin-moeder hier op bezoek bij Balthasar Moretus.

Onder de talrijke portretten in de Rubenszaal, geschilderd door de Antwerpse grootmeester, zijn er een behoorlijk aantal van Florentijnse beroemdheden (1613-‘16). Hun aanwezigheid hier is te begrijpen omdat zij een uitgesproken interesse voor kunsten en humanisme (en boeken) gemeen hebben met het beroemde drukkersgeslacht van hier.

  • Cosimo de Medici (1389-1464) is een kopie van het postuum portret van Pontormo (1494-1556) uit de Uffizi. Cosimo is beschermer van humanisten, grondlegger van de beroemde – eerste openbare – bibliotheek en tevens oprichter van de Platonische Academie in Firenze.
  • Diens kleinzoon Lorenzo de Medici ‘Il Magnifico’ (1449-1492) is een kopie van het allegorisch en postuum portret door Giorgio Vasari (1511-1574), nu eveneens in het Uffizi. Van deze grote mecenas kan ook gezegd worden dat hij mee de boekdrukkunst in Firenze binnengebracht heeft door de drukker Bernardo Cennini (1415-1468) te patroneren, die als goudsmid overigens een eigen methode had om letters te gieten. Lorenzo heeft ook zijn naam gegeven aan de Bibliotheca Medicea Laurenziana.
  • Pico della Mirandola (1463-1494), Florentijns humanistisch filosoof, beschermeling van Lorenzo.
  • Giovanni de Medici, de latere paus Leo X (1475-1521). Deze paus heeft bekendheid gekregen omdat hij (ook in de Nederlanden) aflaten had laten verkopen om de bouw van de Sint-Pietersbasiliek te bekostigen. Aan deze beschermer van kunsten en wetenschappen, is het te danken dat de Laurenziana-bibliotheek terug naar Firenze werd overgebracht.

Zaal 14, de drukkerij: beeld in terracotta van Onze-Lieve-Vrouw-van-Loreto (17de eeuw).

Zaal 16 van de koperplaten: kopergravures van Peter van der Borcht voor de herdruk van Guicciardini’s Descrittione di tutti i Paesi Bassi in 1581.

Zaal 17, de kleine bibliotheek: bevat twee portretten van humanisten, die gekopieerd zijn van de fresco’s van Ghirlandaio in de Sassetti-kapel in de Santa Trinità te Firenze.

  • Marsilius Ficinus (1433-1499): humanist en filosoof, die door Cosimo de Oude benoemd werd tot directeur van de Platonische Academie.
  • Angelus Politianus (Angelo degli Ambrogini): humanistisch dichter.

Zaal 18, kopergravure Het feestelijk ontvangst van Maria de’ Medici in Antwerpen in 1631.

Zaal 20:

  • een exemplaar van Lodovico Guicciardini’s standaardwerk Descrittione, dat in 1567 zijn eerste levenslicht niet bij Plantin zag, maar hier later wel zijn eerste herdrukken kreeg.
  • een luxe-exemplaar van het verslagboek over het verblijf van Maria de’ Medici in onze gewesten.

Zaal 24 van de vreemde drukken: een kopergravure De triomfantelijke optocht van keizer Karel en paus Clemens VII te Bologna in 1530, door J.N. Hogenberg.

Zaal 33 van Max Horn, oude boekbanden:

  • de pendant daarvan: een houtsnede op perkament van Robert Péril die dezelfde intocht te Bologna behandelt.
  • boekbanden, waaronder exemplaren met goudstempels: een Oosterse techniek die midden 16de eeuw via Italië over Europa verspreid werd.