Op reis in eigen stad
Een dagje ITALIA in Antwerpen
Modemuseum
Nationalestraat 28
De zin voor mooie vormgeving of ‘la bella figura’ lijkt de Italianen wel in de genen meegegeven of – in een hier passend taalgebruik – op het lijf geschreven. Voor ‘la moda’ moet je dan ook in Milano zijn. De modestad Milaan mag dan toonaangevend zijn, ook Antwerpen heeft ondertussen zijn plaats in de modewereld veroverd. Het hoe en waarom daarvan ga je ontdekken in het unieke MoMu – ModeMuseum Provincie Antwerpen, dat samen met het Flanders Fashion Institute en de Antwerpse Modeacademie gehuisvest is in ‘Antwerpse ModeNatie’ van ca. 1910.
Naar ontwerp van Marie-José Van Hee uit Gent werd het 100 jaar oude winkelpand vanaf 2000 grondig verbouwd tot een museale ruimte met o.m. de creatie van twee doorgangen van Merbau-hout: de overdekte doorgang tussen de Nationalestraat en de Drukkerijstraat, en een indrukwekkende trap als ‘tweede verticale doorgang’. Momenteel is het MoMu wegens renovatiewerken echter niet toegankelijk maar vanaf 2021 kan je er terug kennismaken met de Belgische mode en de inspirerende verhalen van de Antwerpse Zes.
De mode- en kostuumcollectie van het MoMu telt nu meer dan 33.000 voorwerpen in kleding, schoenen, textiel, accessoires, kant, maar ook gereedschappen, patronen tot uitnodigingen voor modeshows. Daarmee herbergt het de belangrijkste verzameling Belgische hedendaagse mode. De historische collectie West-Europese kostuums en textiel is een voortzetting van de collectie van het voormalige Kostuum- en Textielmuseum Vrieselhof in Oelegem. In 2011 werden meer dan 2.000 objecten van de 18de tot het midden van de 20ste eeuw verworven uit de privécollectie van Jacoba de Jonge.
Het museum beschikt over een academische bibliotheek voor historische en hedendaagse mode, textiel en etnische klederdracht. Met meer dan 15.000 boeken, honderden tijdschriften en een geïllustreerde digitale database, behoort de MoMu-bibliotheek wereldwijd tot de top in haar vakgebied.
De studiecollectie bestaat uit historische, hedendaagse en etnische kleding, fragmenten en stalen.
Elk jaar presenteert het MoMu twee tijdelijke tentoonstellingen. Je ziet niet alleen de exposities, maar door de meeslepende scenografie word je ook ondergedompeld in de wereld van de ontwerper of het thema. Zo wordt het telkens een unieke ervaring.
Een van die heerlijke tentoonstellingen was in 2003-2004 ‘GenovanversaeviceversA’ als een onderdeel van Europalia Italia. Het was gebaseerd op “Arte e Lusso della Seta a Genova dal ‘500’ al ‘700’ “, een tentoonstelling die twee-drie jaar eerder in Genua werd gehouden over Italiaanse zijde in de 16de tot de 18de eeuw. Curatoren waren Angelo Figus & Marzia Cataldi Gallo; scenograaf eveneens Angelo Figus. De historische band tussen beide havensteden werd geïllustreerd aan de hand van o.m. Genuese portretten die Antoon van Dijck er tijdens zijn verblijf in 1621-‘22 gemaakt had.
Affiche hiernaast
Twee andere impressies hieronder:
De 6+ van Antwerpen hebben de weg geëffend
Eigenzinnige en grensverleggende ontwerpers die rond 1980 afstudeerden aan de Modeafdeling van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen, combineerden de rebelse tijdsgeest met kwaliteitsmaterialen en de technische vaardigheid die ze zich in hun opleiding eigen hadden gemaakt. Deze ‘Antwerpse 6+’ zijn Martin Margiela, Dries Van Noten, Ann Demeulemeester, Walter Van Beirendonck, Dirk Bikkembergs, Marina Yee en Dirk Van Saene. Hun uitstraling zorgde voor een nieuwe start van de Antwerpse mode en maakte van ‘Antwerpen’ één van de meest prestigieuze modeopleidingen ter wereld. In de jaren ’90 treden onder andere Raf Simons, Veronique Branquinho, Kris Van Assche, Stephan Schneider, Tim Coppens, Haider Ackermann en A.F. Vandevorst naar voren. De studenten vallen regelmatig in de prestigieuze prijzen. Christian Wijnants wint in 2000 de Grand Prix in Hyères. Het jaar daarop mag Bruno Pieters als eerste laatstejaars zijn couturecollectie presenteren op de Paris Couture Week. Tim Van Steenbergen, gekend voor zijn gestructureerde damessilhouetten, durft het aan om – geheel tegendraads – zijn collecties in Antwerpen te presenteren. Recent is Demna Gvasalia doorgebroken met het cultlabel Vetements, werden Rushemy Botter en Lisi Herrebrugh aangesteld bij Nina Ricci en oogst Glenn Martens internationale lof met Y/Project.
De modebuurt
Door zijn ligging getuigt het MoMu niet enkel van de geschiedenis van de oude modebuurt, maar fungeert het minstens evenzeer als stimulans voor de toekomst ervan.
Samen met de ‘Modenatie’ waarin het MoMu is ondergebracht, vormen twee andere statige hoekpanden in de Nationalestraat een trio van beeldbepalende modehuizen. Die twee zijn overigens nog steeds in bedrijf als kledingzaak.
Het neobarokke ‘Modepaleis’, Nationalestraat 16 – hoek (westelijk gedeelte) Kammenstraat, werd in opdracht van meester-kleermaker Guillaume Arts in 1911 opgetrokken door architect Joseph Goeyvaerts. Eind jaren 1980 werd modeontwerper Dries Van Noten eigenaar.
‘Sint-Andries’ in eclectische stijl, Nationalestraat 11 – hoek (oostelijk gedeelte) Kammenstraat, is grotendeels opgetrokken naar het ontwerp van Frans Smet-Verhas in 1880, amper twee jaar later lichtelijk herwerkt door Lievin Van Opstal.
Kenmerkend voor deze hoekpanden van modehuizen is dat de gevels aan beide straatzijden maximaal worden benut als etalage. Door de hoofdingang pal in het rondvormige front te plaatsen wordt die des te meer reeds van in de verte een focus voor de passanten. Bovendien wordt de halfronde voorgevel bekroond en benadrukt door een sierlijk dak: hetzij een mansardedak met bijzonder decoratieve dakkapellen, zoals bij ‘Sint-Andries’, hetzij door een koepeldak dat bij de twee breedste panden nog meer aansluit bij het rondvormige front.
Goed om weten voor de Italia-fans: op de gelijkvloerse verdieping van de ‘Antwerpse ModeNatie’, Nationalestraat 32, is het Italiaanse Ristorante Renaissance gehuisvest. De traditionele bereidingen worden er door de stijlvolle omgeving opgewaardeerd.
