Koninklijk Museum voor Schone Kunsten

Het museum is wegens werkzaamheden nog gesloten tot 2023.

In de traphal word je ter voorbereiding op de museumcollectie ingeleid in De verheerlijking van de Antwerpse kunstenaars (Nicaise De Keyser, 1862-‘72). Daarin neemt Italië een voorname plaats in, zowel als land van inspiratie uitgebeeld door Rafael onderricht Barend van Orley als van mecenaat, waardoor sommige Antwerpse kunstenaars definitief – tot aan hun dood – ginds bleven, zoals ‘De gebroeders Bril in Rome’. Mathias Bril (1550-1583) is de eerste die in de Torre dei Venti in het Vaticaan tal van landschapsfresco’s op zijn actief heeft. Zijn broer Paul (1554 -1626) voltooit ze en krijgt van het pauselijk hof nog meer opdrachten voor landschapsstukken. En nog een Antwerpenaar in Italië is Denis Calvaert in Bologna. Deze kunstschilder (Antwerpen, 1540 – Bologna, 1619), leefde en werkte een groot deel van zijn leven in Bologna, waar hij bekend was als ‘Il Fiammingo’ (de Vlaming). Hij werd er leerling van de renaissancekunstenaar Prospero Fontana, maar zou zelf de leraar worden van Guido Reni en Domenichino.

Collectie

Meerdere Italiaanse kunstenaars zijn vertegenwoordigd.

Oude Meesters:

• Fra Angelico, da Fiesole (1387- Firenze, 1455): Sint-Romuald ontzegt keizer Otto III de toegang tot de kerk
• Antonello da Messina (? – Messina, 1479): Calvarie.
• Ambrosius Benson (Lombardije, ca.1495 – Brugge, 1550): Deipara Virgo
• Francesco Guardi (Venetië, 1712-1793): Gezicht op Venetië met triomfboog
• Alessandro Magnasco (Genua, 1667-1749): HeiligeDit is een titel die de Kerk aan een overledene toekent die bijzonder rechtschapen en gelovig heeft geleefd. In de Rooms-Katholieke en de Orthodoxe Kerk mogen heiligen worden vereerd (niet aanbeden). Een aantal heiligen zijn ook martelaren. Hiëronymus in een landschap
• Simone Martini (Siëna, ca.1284 – Avignon, 1344): enkele paneeltjes afkomstig van het z.g. Orsini-polyptiek: De Lanssteek, De Kruisafneming, De engel en Maria die samen de Boodschap
• Francesco Pier Fiorentino (Firenze, 1445 – San Gimignano, na 1497): Madonna met de aartsengel Raffaël.
• Vecellio Tiziano (Pieve di Cadore, 1489 -Venetië, 1576): Jacopo Pesaro, bisschopPriester die de leiding heeft van een bisdom. Zie ook aartsbisschop. van Paphos, door paus Alaxander VI Borgia voorgesteld aan Sint-Pieter. Pesaro, bevelhebber van de pauselijke vloot, heeft in 1502 een overwinning op de Turken behaald in de zeeslag van Santa Maura (Leucadia). Oorspronkelijk bevond dit werk zich in Venetië, waar Antoon van Dyck er in 1623 een tekening van gemaakt heeft.
• Anoniemen uit de Italiaanse school:
  • Madonna met engelen en heiligen (Firenze, 2^de helft 14^de eeuw)
  • Sint-PaulusHij heette oorspronkelijk Saulus, hij was een jood met het Romeins staatsburgerschap en een christenvervolger in de periode kort na de dood van Jezus. Na zijn bekering werd hij de belangrijkste verspreider van het evangelie in wat nu Turkije en Griekenland is. Hij schreef brieven om contact te houden met de christelijke gemeenschappen die hij had gesticht en deze teksten zijn de oudste van het Nieuwe Testament. Alhoewel hij Jezus nooit heeft ontmoet, wordt hij wel “apostel” genoemd. en Sint-Nicolaas (Toscane, ca. 1400)
  • De verrijzenisDit is de kern van het christelijk geloof, nl. dat Jezus op de derde dag na zijn kruisdood uit het graf is opgestaan en verder leeft. Dit wordt gevierd met Pasen. (16^de eeuw)
  • De heilige Maria Magdalena (18^de eeuw).

Moderne Meesters:

• Lucio Fontana (Rosaria de Santa Fe, 1889 – Comabbio, 1968): Concetto spaziale, 1965
• Amadeo Modigliani (Livorno, 1884 – Parijs,1920): Zittend naakt, 1917

Ruim vertegenwoordigd is de beeldhouwkunst van de 20^ste eeuw met Floriano Bodini, Rembrandt Bugatti, Pietro Consagra, Agenore Fabbri, Giacomo Manzù, Marino Marini, Marcello Mascherini, Fausto Melotti, Lorenzo Pepe, Arnaldo Pomodoro, Gio Pomodoro, Francesco Somaini.

En dan zijn er nog werken van Antwerpse schilders in Italië:

• Tijdens zijn verblijf te Mantua, in 1605, maakt P.P. Rubens in opdracht van hertog Vincenzo I Gonzaga voor de voormalige jezuïetenkerk te Mantua drie reusachtige doeken, waaronder Het doopselDoor dit sacrament wordt een mens lid van de kerkelijke geloofsgemeenschap. De kern van het gebeuren is een rituele wassing, die zich meestal beperkt tot besprenkeling van het hoofd met water. Het doopsel wordt in principe toegediend door een priester, maar nu dikwijls ook door een diaken. van Christus.
• Antoon Goubau’s ruïnelandschap De studie van de kunst in Rome (1644-‘50).
• Justus Sustermans (Sutterman) (Antwerpen, 1597 – Firenze, 1681): Portret van een oude dame.
• Simon Denis (Antwerpen,1755? – Napels 1813), Waterval te Tivoli,

Italiaanse iconografie

• Portret van Giovanni de Candida (?) (Hans Memling, ca. 1478). Deze was in dienst van Maria van Bourgondië.
• Rubens’ De laatste communieHet nuttigen van geconsacreerd brood en wijn. Meestal beperkt dit zich tot het eten van de geconsacreerde hostie. van Sint-Franciscus van Assisi, 1619, bestemd voor de voormalige minderbroederskerk in Antwerpen.