Op reis in eigen stad
Een dagje ESPAÑA in Antwerpen
Grote Markt – Braderijstraat
Spanjepandsteeg – Oude Beurs
Spaanse panden en poortjes
Geen grote rechthoek zoals een Plaza mayor, maar een Frankische driehoek.
Voor de invoering van de huisnummers droegen huizen enkel een naam, zoals vandaag résidences en villaatjes in de kustgemeenten, soms met exotische voorkeuren.
Grote Markt 7, Huis ‘Spaengiën metten pande’
Het huidige nr. 7, een van de meest authentieke gevels volgens de opschriften, is het huis ‘Spaengiën metten pande’ (oorspronkelijk 1516, heropgebouwd 1580). Als zetel van het gilde van de Oude Voetboog prijkt Sint-Joris met de draak op de top (San Jorge). Ook de kunstenaarsgilde van Sint-Lucas huisde er en tussen 1670 en 1710 werden hier toneelstukken en opera’s opgevoerd ten bate van de armenkas!
San Sebastián van de Jonge Handboog siert nr. 9 dat naar de bezittende familie ‘de Spiegel’ heet. ‘Pand’ duidt op een historische galerij, koophal, dus toch een mercado. Ga je achterom dan beland je inderdaad in de Spanjepandsteeg waar er tot 45 ‘stallen’ of kramen waren van juweliers en goudsmeden.
Braderijstraat 12-16, ‘Sint-Jacob in Galiciën’
Verlaat de markt langs de Braderijstraat, waar drie huisnummers op één gevel vandaag nog verklappen dat drie woningen, elk zo breed als een eiken balk het gebinte kon dragen, ‘den Hert’ (12), ‘de Rave’ (14) en ‘Galiciën’ (16), samengevoegd werden tot ‘Sint-Jacob in Galiciën’ rechtstreeks verwijzend naar Compostella.
Deze huisnaam kwam in Antwerpen nog tweemaal voor. Voeg daar nog een huis bij dat gewoon ‘Galicië’ – zonder meer – heette, dan heb je deze streek viermaal vertegenwoordigd, terwijl het aantal huisnamen die betrekking hebben op een andere (Noord-)Spaanse regio, heel beperkt zijn: enkel eenmaal ‘Arragon’ en tweemaal ‘Bischaeyen’ (Biskaje). (Voor andere ‘Spaanse’ huisnamen in Antwerpen, zie Meir 79, Suikerrui)
Oude Beurs 8-10: een ‘Spaans poortje’
Aan de Oude Beurs, huis ‘Den Spieghel’ (tussen nrs. 8 en10) zie je één van de tientallen monumentale deuromlijstingen in grijze steen die Antwerpen nog rijk is. In Antwerpen worden ze, louter omwille van de periode waarin ze werden opgericht, ‘Spaanse poortjes’ genoemd, in de volksmond de ‘Spaanse deurkens’. Bij vele huizen kan je maar vermoeden dat begoede eigenaars in de 17de eeuw met hun tijd mee wilden, en op de traditionele gevel in baksteen/zandsteen een decoratieve ingangspoort in hedendaagse stijl toevoegden, in die tijd was dat ‘barok’.
Camino: Grote Markt > Braderijstraat > Oude Beurs > Korte Koepoortstraat > Wijngaardstraat > Hendrik Conscienceplein
