Op reis in eigen stad
Een dagje ESPAÑA in Antwerpen
Kapel van Onze-Lieve-Vrouw-Toevlucht
Schoenmarkt 8
Mariadevotie ‘a la Andalucia’
We lopen de nu onooglijke Beddenstraat door naar de markt van de schoenen. Daar staat een kapelEen kleine kerk die geen parochiekerk is. Zij kan deel uitmaken van een groter geheel zoals een ziekenhuis, school of godshuis of op zichzelf staan.
Een afgesloten deel van een kerk met een eigen altaar.
van een voormalig godshuis (1477). Dat de contrareformatie een Spaans-mediterrane stempel op de katholieke devotie in Vlaanderen drukte, kan je hier goed zien. In zijn onvolprezen Gids voor Oud-Antwerpen (1975) aarzelde George Van Cauwenbergh niet deze Onze-Lieve-Vrouw van Toevlucht te vergelijken met de Andalusische devotie.
“Bij het binnentreden overvalt de onvoorbereide en verbaasde bezoeker het uitbundig Latijns-katholiek interieur. Dit is nog het rijke-roomse-leven …; zo beleefde een groot gedeelte van de Antwerpenaars gedurende eeuwen een praalzuchtig geloof waardoor de hang naar barokke stoeten, ommegangen, processies, carnaval en/of halfvastenfeesten van de Sinjoren begrijpelijk wordt.
Kijk naar het woud brandende kaarsen aan de voet van het superbarok altaarHet altaar is het centrale meubel in de Eucharistie. In oorsprong is een altaar een offertafel. Dit past in de theologische visie dat Jezus zichzelf geofferd heeft, door zijn kruisdood, om de mensheid te verlossen, zoals dit symbolisch wordt uitgebeeld op het schilderij “Het Lam Gods” van de gebroeders Van Eyck. In de huidige tijd wordt het altaar dikwijls omschreven als “de tafel van de Heer”. Hierbij verwijst het altaar naar de tafel waaraan Jezus en zijn leerlingen zich bevonden bij de instelling van de Eucharistie tijdens het Laatste Avondmaal. Net zoals Jezus en zijn leerlingen toen, verzamelen de priester en de gelovigen zich rond deze tafel met brood en wijn..
Is de gekroonde Madonna met haar Kind niet zó uit een Andaloesische Semana Santa weggehaald?
… want er is een constante toeloop naar Onze-Lieve-Vrouw-van-Toevlucht. Een oord dat men niet alleen getroost maar ook blij verlaat: de dankbare ex-voto’s bij de uitgang spreken voor zichzelf.”
In feite zijn al onze Madonna’s, hemelse koninginnen, gekleed volgens de Spaanse hofmode van de late 16de eeuw: een brede schoot, een lange mantel over het hoofd, kroon en scepter, een beeld dat eeuwenlang bepalend geweest is voor Maria’s beeldvorming van Maria‘als koningin van de heiligen’. Een hedendaagse modieuze Maria wacht nu op ons.
Camino: Schoenmarkt > Groenplaats > Nationalestraat > Sint-Andriesstraat > Waaistraat
