De toren verbeeld in Literatuur en Muziek

Beschryvinge van den Toren van de Cathedrale Kerke binnen Antwerpen, Antwerpen, 1723; vaak vermeld als: ‘De stad zal zijn vermaerd, zoolang den toren staet’

Konst-rijke lieve stad, van duyzend’ uyt-verkoren!
In all’ dat ik bezit is zoo niet eenen Toren:
Die binnen Straetsborg⁽¹⁾ is, die is zo konstig niet,
‘Schoon hij omtrent zoo hoog, of weinig hooger schiet,

Daer zou Europa door al meer sijn van gesproken,
Waer ‘t dat dit konstjuweel was met een kas beloken;⁽²⁾
En dat van alle kant’ de toegeloope Liên
Maar eenen keer op ‘t Jaer den Toren konden zien.

En had ik geene vrees te maeken groote schulden,
Of was het in mijn macht ik liet hem ‘heel vergulden.⁽³⁾
En nog zou ‘t wijnig zijn, en ‘t goud te slechte stof,
De konst verdient al meer, en eyscht nog meerder lof.

Antwerpen, wat ‘er komt, wilt dit juweel bewaeren,
Wiens bouwen heeft geduert vier min als honderd jaeren⁽⁴⁾
Laet vallen al wat wilt en agt het voor geen kwaed,
De stad zal zijn vermaerd, zoolang den toren staet.

Konst-rijke lieve stad, van duyzend’ uyt-verkoren !
In all’ dat ik bezit is zoo niet eenen toren:
Die binnen de straettsborg is, die is zoo konsti niet,
‘schoon hij omtrent zoo hoog, of weinig hooger schiet,

daer zou Europa door al meer sijn van gesproken.
Waer ’t dat dit konst-juweel was met een kas beloken,
En dat van alle kant’ de toegeloppe Lien.
Maer eenen keer op ’t jaer den toren konden zien.

En had ik geene vrees te maeken groote schulden,
of was het in mijn macht ik liet hem heel vergulden.
En nog zou het te weinig zijn, en ’t goud te slechte stof,
de komst verdient al meer, en eyscht nog meeerder lof.

Antwerpen, wat er komt, wilt dit juweel bewaren,
wiens bouwen heeft geduert vier min als honder jaeren,
laet vallen al wat wilt en agt het voor geen kwaad,
de stad zal zijn vermaerd, zoolang den tooren staet.

⁽¹⁾(Straatsburg)
⁽²⁾(stolp erover, cf. legende Keizer Karel V
⁽³⁾(geheel vergulden: cf. legende Keizer Karel V)
⁽⁴⁾(= 96 jaar: 1422-1518, niet: 1425 – 1521)

Bron: Jozef VAN BRABANT, Rampspoed en restauratie, 1974, p. .

Doorluchte toren, dat uw hemelvaart,
Beethovense muziek ter spits gedreven,
uit zwaar geweld opbromt en in haar streven
naar hogen, fijner straal op stralen baart,

is ’t niet het kenmerk van den Vlaamsche aard:
ten grondslag breed, vol overdadig leven,
doch plots verfijend om naar ’t licht e zweven,
waarin de ziel in ruimten openklaart?

Zoo hebben veel geslachten u bewonderd,
geluisterd naar uw lied dat stormt en dondert
of klankenkralen regent uit uw brons.

O, Toren, heldenzanger, wij sinjoren,
wij meenen in uw stem ons hart te hooren,
dat juicht: ‘Wij zijn van u, gij zijt van ons !’

Gedicht ter gelegenheid van de ontmanteling van de stellingen n.a.v. de Wereldtentoonstelling Brussel, 1958; getoonzet door kanunnikIemand die samen met andere kanunniken verbonden is aan een kathedraal of collegiale kerk en als voornaamste taak heeft, in te staan voor het koorgebed. G. STRIELS, kapelmeester van de kathedraalDe hoofdkerk van een bisdom, waar de zetel van de bisschop staat..

Toren,
nu gij zijt herboren,
van uw banden weer bevrijd,
laat uw jubelklokken horen
in de stad van de Sinjoren,
toren die ons hart verblijdt!

Toren,
laat uw boodschap horen,
onbewimpeld zij ’t vertoog:
“Mensenkind, gij werd verkoren
om tot ’t Godsrijk te behoren!”
Wijs de wereld naar omhoog.

Toren,
sierlijk als tevoren
rijst gij aan de Scheldevloed
blijf steeds naar de hemel boren,
met de stad van de Sinjoren
vroom en werkzaam aan uw voet !

Spot niet: “Antwerpen Vlaanderens vuilse stad!” Ga dankbaar op haar schoonheid prat. Stap tussen steen en kathedraal. Bewonder “Antwerpen-Centraal!”
Keer weer naar het Conscience-plein. Dweep mee met Rubens en Plantijn. Hef met Jordaens het Koningsglas! Geloof in het sinjorenras!
Groet Brabo midden een fontein. Weet goedgeluimd sinjoor te zijn. Staak uw verzuurd krakelen. Hoor fier de beiaard spelen!

4

De kathedraal staat klaar
als een raket van arduin
vol gotische instrumenten,
stalactieten, tinnen, nissen
vol heiligeDit is een titel die de Kerk aan een overledene toekent die bijzonder rechtschapen en gelovig heeft geleefd. In de Rooms-Katholieke en de Orthodoxe Kerk mogen heiligen worden vereerd (niet aanbeden). Een aantal heiligen zijn ook martelaren. gebeurtenissen.
Klaar? Tel af. Nu. In het azuur!
Wij lezen in de schaduw van de kathedraal
onze krant over ons aards lief en leed
en eten de meest radioactieve
kroket van de planeet.

Bron: Claus, Hugo. Wreed geluk. Amsterdam: De Bezige Bij, 119 p., 1999 [EAN 978-90-234-4786-3]

Schrijf deze oude lieve vrouw niet af
al hang ik aan katheters, aarzel niet
vooral nu ik haper
                                         nader.

Bron: Vanhauwaert, Maud. Het stad in mij. Amsterdam: Das Mag, 368 p., 2020 [EAN 978-94-9316809-1]

Met deze tekst op haar spandoek voor de stellage en liftschacht, antwoordde Maud aan die andere stadsdichter, Tom Lanoye, met die andere liefdesverklaring op doek.