Antwerpen, Kerken en Toerisme
Toerismepastoraal, Bisdom Antwerpen (TOPA vzw)

De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen, een openbaring

Voorwoord

Petrus is zijn naam, en het was lang geleden dat zijn welluidende stem de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal had gevuld. Op 16 mei 2016, tijdens de viering van het kerkwijdingsfeest van de kathedraal, mocht hij samen met zijn kleinere kompaan weer helemaal zichzelf zijn. Ik moet toegeven dat ik voordien niet eens van hun bestaan afwist. In het noordelijke triforium, ter hoogte van het Schyvenorgel, hangen ze: twee klokjes die vroeger het verstrijken van elk half uur aangaven. Dankzij de restauratie van het grote orgel zijn ze weer helemaal beschikbaar. Over de kleinste klok weten we niet veel. Het opschrift op de grotere daarentegen vermeldt niet alleen zijn trotse naam maar ook zijn geboortejaar: 1477. Onze Petrus heeft het allemaal meegemaakt: de gouden eeuw, de Beeldenstorm, de gloriedagen van Rubens, de Franse bezetting, de opkomst van de neogotiek, de herstichting van het bisdom Antwerpen en zelfs mijn bisschopswijding in 2009. Het is goed dat hij terug van zich laat horen. Waartoe dient een klok immers als hij niet luidt?

Al vele jaren is dit de missie van priester Rudi Mannaerts: het kerkelijke patrimonium ontsluiten om het helemaal zichzelf te laten zijn. Dat wil zeggen: stem geven aan het erfgoed in onze kerken opdat het de Blijde Boodschap mag verkondigen. Want waartoe zal kerkelijke kunst dienen als ze mensen niet bij Jezus brengt?

Met de vzw Toerismepastoraal zette Rudi Mannaerts cursussen op, realiseerde hij met de onthaalgroep een aanbod van gratis gidsbeurten in de monumentale kerken van Antwerpen en bouwde hij een documentatiecentrum uit. Recente uitgaves maakten de verworven inzichten bij een nog breder publiek bekend. Over de monumentale kerken van Sint-Carolus Borromeus, Sint-Paulus, Sint-Jacob en Sint-Andries verscheen al een sleutel tot de openbaring ervan. Het werkstuk over de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal dat hier voorligt, is de kers op de taart van deze reeks. Mijn dank gaat uit naar Rudi Mannaerts en zijn medewerkers voor het geleverde werk, de passie en de gedrevenheid. Ik dank ook de vzw Maria-Elisabeth Belpaire en haar bestuur dat de publicatie van deze reeks heeft mogelijk gemaakt.

De lezingendienst van het kerkwijdingsfeest reikt ons een homilie aan van Sint-Augustinus ter gelegenheid van de bouw en de inwijding van een gebedshuis. Hij betrekt de fysieke constructie op de spirituele groei van de christenen die er samenkomen. Augustinus zegt: Wat we stoffelijk gerealiseerd zien met deze muren, moet zich geestelijk in u voltrekken. Wat we hier voltooid zien in steen en hout moet door het opbouwend werk van Gods genade in uw eigen lichaam tot stand worden gebracht. Ik durf te hopen dat de ontsluiting van onze kathedraal ertoe bijdraagt dat wij allen verder opgebouwd worden tot een woning van God. Want waartoe zal een christengemeenschap anders dienen?

Johan Bonny
Bisschop van Antwerpen

W.H. Bartlett, Interior of Antwerp Cathedral, gravure, J. Woods - © TOPA-Documentatiecentrum · Antwerps Kerkelijk Erfgoed