Ter inleiding

Voor velen staat christelijke godsdienst gelijk met een reeks morele voorschriften die je moet naleven om nu en in de Hemel goed te staan bij God. Alsof godsdienst een soort prestatiesport is. Jezus’ boodschap was nochtans dat Hij gekomen is om ons van het kwaad te bevrijden en dit allereerst door ons onze zonden te vergeven.

Ken je nog de Tien Geboden? De moraal stond voorop, en hoe kleinburgerlijk die ook werd ervaren, de nadruk lag sterk op de persoonlijke verantwoordelijkheid en de eigen beleving van deugden die je helpen in de strijd tussen goed en kwaad.

Ervaar je nog die ‘geboden’ zoals ze in de Bijbel bedoeld zijn, als richtingwijzers voor je leven? Eerlijk zijn? Je niets illegaals toe-eigenen? Geen bestaande relaties ondermijnen? Het leven van anderen beschermen? Je ouders respecteren en ook die andere Leven-Gever, God, eren?

De vragen van goed en kwaad laten de mens niet los. Diep in zijn hart houdt de mens van het goede en haat hij het slechte – of wat hij daarvoor houdt. Het geweten is de innerlijke stem in de mens die hem ertoe brengt het goede te doen en het slechte te laten.

Want ja, wie bepaalt nu eenmaal de algemeen geldende normen en wat goed is en wat kwaad? Dat je aan deze enkele altijd en overal geldende normen best niet begint te sleutelen, maar het ‘natuurlijk geweten’ moet respecteren, wordt in de Bijbel ook aangegeven in het mythische scheppingsverhaal over de boom van goed en kwaad. De normen zijn onwankelbaar, maar dat is geen beletsel om ze in de praktijk in relatie te brengen met de waardigheid van de mens

Geen mens die zich niet graag ‘goed’ voelt. Vraag is dan wel: wat is goed? Al te gemakkelijk beperkt dit zich voor velen tot wat ‘leuk’ is: prettig of profijtig. Zolang je het maar naar je zin hebt en je kan genieten van lust en comfort. ‘Brood en spelen’, zoals de Romeinen dit noemden, mag dan de honger van de mens telkens tijdelijk stillen, in een van zijn levenslessen durfde een krachtdadig profeet reeds ten tijde van de Romeinen dit te ontmaskeren: “een mens leeft niet van brood alleen”. Hoezeer de mens ook mag getypeerd worden als een bewust, een verstandig, een arbeidend, een liefhebbend of ook als een speels wezen, de mens is ook een moreel wezen die pas echt voldoening heeft als zijn geweten zuiver is.

Maar een mens kan bezwijken aan bekoringen, toegeven aan zwakheden en zich laten neerhalen door allerlei beproevingen. Denk maar aan de eerste volgelingen van Jezus, zoals Petrus, voor katholieken de ‘eerste paus’, die uit lafheid veinsde Jezus niet te kennen. Samen met negen andere apostelen sloeg hij op de vlucht en liet Jezus in zijn gruwelijke doodstrijd alleen achter.

Dat Jezus in Gods naam onze zonden heeft vergeven vormt het begin van de ware bevrijding van het kwaad! Zo ervaar je dat God ware liefde is. Deze boodschap kan je dan ook vaak van biechtstoelen aflezen. Speels komt het tot leven op barokke biechtstoelen waar vlak voor je, twee engeltjes elkaar een zoentje geven. Reden waarom het sacrament van de biecht, beter en ook officieel, het sacrament van de verzoening wordt genoemd!

En de talrijke heiligen in onze kerken staan daar niet omdat ze volmaakt heilig zouden zijn; wél omdat ze juist als gewone zwakke mens God de kans geboden hebben hun hart te verwarmen en daarom des te sterker gevochten hebben tegen de grootste vijand: onze ondeugden.

“Laat u met God verzoenen” (2 Korinthe 5:20); en zei Jezus niet: “Zo zal er in de hemel meer vreugde zijn over één zondaar die zich bekeert, dan over negenennegentig rechtvaardigen die geen bekering nodig hebben.” (Lucas, 15:7). “Verblijd u altijd in de Heer; Ik herhaal, verheug u” (Filippenzen 4:4).

Yin en Yan, zwart en wit, goed en kwaad: het zijn de polen waartussen het leven zich afspeelt.

Ontdek op deze Nacht van de kerken hoe de eeuwige strijd tussen goed en kwaad in de loop der eeuwen in beeld werd gebracht en hoe dit in de liturgie en de sacramenten tot uiting komt.

Het programma staat onderaaan deze pagina.