Op reis in eigen stad
Een dagje ÖSTERREICH in Antwerpen
‘de kapel van Bourgondië’
Lange Nieuwstraat 31
zeg maar ‘de kapel van Oostenrijk’
Er is geen monument dat duidelijker het meeleven van de Antwerpse metropool met de opgang en de ontplooiing van de Habsburgse dynastie uitdrukt dan de KapelEen kleine kerk die geen parochiekerk is. Zij kan deel uitmaken van een groter geheel zoals een ziekenhuis, school of godshuis of op zichzelf staan.
Een afgesloten deel van een kerk met een eigen altaar.
van Bourgondië, een beetje een ongelukkige naam. Deze kleine gebedsruimte in het voormalige Huis van Immerseel zou beter de naam ‘Kapel van Oostenrijk’ dragen, aldus het betoog van de vroegere stadsarchivaris dr. Floris Prims. Wij zouden nu zeggen: ‘What’s in a name?’
Heel de decoratie van dit oude kleinood is een uitbeelding van de oude spreuk “Tu, felix Austria, nube !” Zij is een verkorte versie van een gezegde dat aan de Hongaarse humanistische koning Matthias Corvinus (1458-‘90) wordt toegeschreven en dat luidt: “Bella gerant alii, tu, felix Austria, nube ! Nam quae Mars aliis, dat tibi regna Venus” (Laat anderen oorlog voeren, gij, gelukkig Oostenrijk, sluit maar huwelijken! Want schenkt Mars koninkrijken aan anderen, Venus schenkt ze u).
Men vindt in de kapel de beroemde raadselachtige lettercombinatie terug: “A E I O U”. Ze wordt gewoonlijk geëxpliciteerd als “Austriae est imperare omni universo” of nog “Alles Erdreich ist Österreich untertan“ (Het komt Oostenrijk toe te heersen over heel de wereld). De huwelijkspolitiek die hier gehuldigd wordt, betreft de gelukkige verbintenissen die de Habsburgse dynastie op het einde van de 15de eeuw afsluit. Zij vermeerderen de macht van de familie en bouwen haar uit tot een supermogendheid.
Het eerste huwelijk dat hier aan de orde is, dat van Maximiliaan I van Oostenrijk met Maria van Bourgondië, brengt de vereniging van de Oostenrijkse Erflanden met de Bourgondische Kreits tot stand. De grootste muurpanden zijn gewijd aan dit huwelijk dat in 1477 plaatsgrijpt.
Het huwelijk van hun zoon Filips de Schone met Johanna van Castilië en Aragon voegt daar Spanje, de Italiaanse bezittingen en de Nieuwe Wereld aan toe. Dit huwelijk had naar alle waarschijnlijkheid in 1495 in deze kapel moeten doorgaan, maar werd uiteindelijk in Lier voltrokken. Op de overige muren staan de wapenschilden afgebeeld die hun zoon Karel V mocht dragen. ’s Keizers Oostenrijkse titels zijn er naast de andere goed vertegenwoordigd en weergegeven: Neder- en Over-Oostenrijk, Stiermarken, Karinthië, Krain, Tirol, Slavonië, enz.
