Op reis in eigen stad
Een dagje ESPAÑA in Antwerpen
Sint-Nicolaasplaats
Lange Nieuwstraat 3-5
Komt de goedheilig man nu echt uit Spanje weer (a)an?
Op dit stemmige pleintje staat Sint-Nicolaas als patroonheilige van de ‘meerseniers’, het gilde van de winkeliers en de marktkramers die voor hun behoeftige lieden een kapelEen kleine kerk die geen parochiekerk is. Zij kan deel uitmaken van een groter geheel zoals een ziekenhuis, school of godshuis of op zichzelf staan.
Een afgesloten deel van een kerk met een eigen altaar.
en een godshuis hadden (waarvan het OCMW een opvolger is).
Komt ‘de goed, heiligeDit is een titel die de Kerk aan een overledene toekent die bijzonder rechtschapen en gelovig heeft geleefd. In de Rooms-Katholieke en de Orthodoxe Kerk mogen heiligen worden vereerd (niet aanbeden). Een aantal heiligen zijn ook martelaren. man’ nu uit Spanje?
Herbeleef even je kindertijd:
“Zie ginds komt de stoomboot
uit Spanje weer aan.
Hij brengt ons Sint Nicolaas
ik zie hem al staan.(…)”
Kijk dan naar de pompzuil (1707). Onder de zware mantel van de goedheilig man zie je twee kindjes; het derde zie je best van opzij.
Van Nicolaas zijn enkel legenden overgeleverd zoals dit wonder van de drie jongetjes die uit een pekelton gered werden (naar huidige normen geen verhaal voor kinderoren !) of de drie meisjes die hij uit de prostitutie gered heeft met zijn stiekeme gift van goud voor een bruidsschat.
Zijn leven speelt zich af in de havenstad Myra, nu Demre in Turkije, waar hij bisschopPriester die de leiding heeft van een bisdom. Zie ook aartsbisschop. werd (+342).
In 1087 werden zijn reliekenEen overblijfsel van het lichaam van een heilige of een (deel van) een voorwerp dat met een heilige, Jezus of Maria in contact is geweest. De allereerste heiligdommen werden gebouwd op graven van heiligen. Om deze heilige aanwezig te brengen in andere kerken en kapellen werden overblijfselen van deze heiligen verspreid. De eerste altaren waren meestal de sarcofagen van de heiligen. Vandaar ook het gebruik om relieken onder de altaarsteen te plaatsen. Relieken worden ook bewaard in reliekschrijnen en eventueel tentoongesteld in reliekhouders. per schipHet achterste gedeelte van de kerk voorbehouden voor de kerkgangers. Het schip loopt tot aan het dwarsschip. naar een andere havenstad overgebracht: Bari, in Zuid-Italië.
De devotie die daar ontstaan is, maakte hem tot patroonheilige van de zeevaarders (dus de boot klopt, zij het zonder ‘stoom’).
In Antwerpen kon je hem aanroepen in de Schipperskapel, op de hoek van de ‘Lange’ en ‘Korte’ straat met die naam (oei, klopt dat met die meisjes toch?). Door al die legenden groeide hij in de Lage landen uit tot kindervriend bij uitstek. En in Amsterdam, weer een havenstad, wordt hij dé gevierde heilige bij uitstek: ‘dé Sint’. Daar zijn in feite ook twee kerken naar hem genoemd. En van Amsterdam ging Sint-Nikolaas mee naar Nieuw Amsterdam, werd hij er ‘Santa Claus’ om tenslotte te eindigen als ‘kerstman’…
Nu weet je wel uit het grote wapenschild op de voorgevel van het stadhuis dat Zuid-Italië of ‘het koninkrijk Napels’ onder Spaans bestuur viel; dus zeiden wij hier in de Nederlanden dat ‘hij uit Spanje’ kwam. Zo kan je met enige rek ’t wel doen kloppen.
In Spanje zelf kent men Sint-Nicolaas niet. Daar zijn het de drie ‘koningen’ die op 6 januari (nog wel op een officiële feestdag) niet alleen – getrouw het Bijbelverhaal – de kleine Jezus geschenken komen brengen (goud, wierook en mirre), maar ook heel wat leuks voor alle kinderen.
Jammer genoeg, voor de kinderen, zijn de marionetten vertrokken uit de kleine toneelzaal van Poppenschouwburg Van Campen. Weer een mooi stuk Antwerpse folklore dat teloor is gegaan!
Camino: Lange Nieuwstraat > Sint-Katelijnevest > Minderbroedersrui > Keizerstraat
