Op reis in eigen stad
Een dagje NEDERLAND in Antwerpen
Leysstraat – Meir
dé winkelas waar Nederlanders zich thuis voelen
Wanneer u over de Leysstraat en de Meir stapt, kijk dan niet alleen naar de etalages op de begane grond maar ook naar de gevels die erboven staan. Op straatniveau verschillen de uitstalramen niet zoveel van wat u in voorname winkelstraten in andere grote steden te zien krijgt. Meestal immers zijn het dezelfde grote ketens die in deze kermissen van de massaconsumptie aanwezig willen zijn. Alleen zijn de winkels hier wellicht groter en de uitstalramen breder.
Onze Noorderburen staan bekend voor hun ondernemerszin. Het mag ons dan ook niet verwonderen dat op deze winkelas tal van Nederlandse zaken een plekje hebben veroverd. Nederlanders komen graag naar Antwerpen. Wanneer ze enkel naar de winkelramen kijken, herkennen ze ongetwijfeld een en ander van bij hen. Dus, hen raden we zeker aan om wat hoger te kijken. Mocht u zich afvragen wat er dan zo Nederlands is aan de Leysstraat en de Meir, hier volgt een beperkte illustratie…
Op Leysstraat 17 kunt u bij Bakker Bart terecht. In 1977 opende de toen 23-jarige Bart van Elsland zijn eerste bakkerszaak in Nijmegen. Ondertussen zijn er zo’n 200 Bakkers Bart in Nederland en België (hier sinds 2009). Wanneer u bediend wordt door een man in deze broodwinkel hoeft u hem niet meteen met Bart aan te spreken, want waarschijnlijk heet hij niet zo. Bakker Bart is immers een franchiseketen waarbij de plaatselijke zaakvoerders hun deeg en andere ingrediënten afnemen van hetzelfde centrale verdeelpunt.
Loop ook eens binnen in de Stadsfeestzaal. Deze schitterende ruimte werd geopend in 1908 en was het decor van talloze bals, tentoonstellingen, schoolfeesten, etc. Ook de eerste Antwerpse Boekenbeurs vond er een onderkomen in 1931 en het jaarlijkse boekenfeest bleef er tot 1970, toen de beurs eigenlijk reeds jaren uit haar voegen barstte. De verhuizing van de Boekenbeurs naar het Bouwcentrum (nu Antwerp Expo) was een aanwijzing dat de feestzaal steeds minder geschikt was voor haar oorspronkelijke doelstellingen en ze geraakte helemaal in verval. De doodsteek kwam er in december 2000, toen een brand het gebouw bijna totaal vernielde. Maar als een Feniks herrees ze uit haar as: ze werd in haar oorspronkelijke glorie hersteld en kreeg een nieuwe functie als shoppingcenter, waartoe ook Nederlandse ketens zoals Kruidvat, Sacha en Action zich aangetrokken voelden.
De eerste Nederlandse winkelketen die zijn plaats vond op de Meir was C&A. Door het multinationale karakter van dit bedrijf kan men over de nationaliteit ervan redetwisten. Feit is wel dat de eerste C&A-winkel in 1841 in het Nederlandse Sneek stond. Hij werd dan wel gesticht door twee reizende stoffenhandelaren uit Westfalen: Clemens en August Brenninkmeijer. De Brenninkmeijers, die nog steeds eigenaar zijn van het bedrijf, hebben ondertussen de Nederlandse nationaliteit, maar hun holding is wel Zwitsers. Nadat C&A zich over Nederland had verspreid en vestigingen had opgezet in Duitsland en Groot-Brittannië, waagde men ook de stap naar België met de opening van de winkel op de Meir in 1963. Om zich meteen te profileren als moderne kledingzaak werd een beroep gedaan op de architecten Léon Stynen en Paul de Meyer. Alhoewel de winkel zelf een grote gesloten doos is, wordt aan de gevel de illusie van lichtheid en openheid gewekt door de beglaasde betonnen rasterstructuur. Deze zorgt ook voor een aantrekkelijke dieptewerking, die de potentiële klant a.h.w. mee naar binnen trekt.
Wat verder vinden we nog enkele oer-Hollandse winkels als HEMA (Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam) en Kruidvat, al is deze laatste keten ondertussen in Chinese handen…. Toen Dick Siebrand en Ed During in 1975 de speelse naam voor hun drogisterijenketen bedachten, konden ze niet voorspellen dat dit ertoe zou leiden dat Nederlandse en Vlaamse scholieren (en ondertussen ook volwassenen) het ontplofbare ‘kruitvat’ niet meer correct kunnen spellen omdat ze steevast aan de kruiden van Siebrand en During moeten denken. Een geslaagde vorm van marketing, met onvoor-spel-bare gevolgen…
