Op reis in eigen stad
Een dagje ITALIA in Antwerpen
Sint-Pauluskerk
Veemarkt 14 of Sint-Paulusstraat 20/22
Italiaanse heiligen bij de vleet
Onder de dominicaner heiligen die o.m. in het koorIn een kerk met kruisvormig grondplan dat deel van de kerk dat t.o.v. het dwarsschip aan de andere zijde van het schip ligt. In het koor bevindt zich het hoofdaltaar. met een barok beeld vereerd worden (17de eeuw) zijn er meerdere volbloed Italianen. Twee onder hen genieten wereldfaam.
Allereerst Thomas van Aquino (ca. 1225 – Fossanova, 1274); de grootste filosoof en theoloog van de Middeleeuwen. Hij onderwijst o.m. in het kloosterGebouwencomplex waarin leden van een religieuze orde samenleven. Zij volgen daarbij de regel van hun stichter. De oudste kloosterordes zijn de kartuizers, dominicanen, franciscanen, augustijnen en hun vrouwelijke tegenhanger. Let wel: benedictijnen, norbertijnen, cisterciënzers, trappisten en hun vrouwelijke tegenhangers wonen in een abdij; jezuïeten in een huis. van Santa Sabina in Rome en sticht in Napels een studiehuis. Hij kreeg later de titel ‘de engelachtige leraar’. Als schrijver houdt hij een boek en een pen in de hand, en draagt ten teken van de ene waarheid een zon op de borst.
Een heiligeDit is een titel die de Kerk aan een overledene toekent die bijzonder rechtschapen en gelovig heeft geleefd. In de Rooms-Katholieke en de Orthodoxe Kerk mogen heiligen worden vereerd (niet aanbeden). Een aantal heiligen zijn ook martelaren. dominicanes is de pittige, sterke vrouw Catharina van Siena (1347-1380), die het aandurfde kerkleiders de les te spellen maar dan vanuit een diepe vroomheid. Ze had een bijzondere devotie voor de Lijdende Christus. Daarom herken je haar aan het kruis dat ze in de handen houdt om zich op Jezus te focussen en – in navolging van Jezus – aan een doornenkroon op het hoofd.
Verder zijn er Antoninus (Perriozi) van Firenze (1389–1459), aartsbisschopDe bisschop die de leiding heeft van het aartsbisdom. In de praktijk betekent dit ook dat hij aan het hoofd staat van de kerkprovincie. van Firenze (koor, zuidkant) en Petrus MartelaarIemand die weigerde zijn/haar geloof af te zweren en daarom werd gedood. Veel martelaren zijn ook heiligen. van Milaan of van Verona (ca.1205
-1252), leerling van Dominicus te Bologna, beroemd predikantEen priester, diaken of leek die in de misviering toelichting geeft bij de Bijbellezingen. Soms treedt een predikant ook buiten de misvieringen op (en in het verleden deed hij dat geregeld) om bepaalde geloofspunten te verduidelijken en de kerkgangers aan te sporen tot een meer christelijke levenswijze., inquisiteur en vermoord omwille van zijn doortastend optreden tegen de ketterij van de Katharen (koor, noordkant, foto hiernaast).
Aan de biechtstoelEen meubel dat speciaal werd ontworpen om het sacrament van de biecht te vergemakkelijken, m.n. door te vermijden dat biechtvader en biechteling oog in oog met elkaar zouden staan. Links en rechts zijn knielbanken voor biechtelingen; in het midden is een hokje waarin de biechtvader zit. Beiden zijn van elkaar gescheiden door een wand waarin een rasterwerk is aangebracht zodat de biechtvader de biechteling wel kan horen, maar niet zien. in de zuidbeuk is er verder Agnes de Montepulciano (Agnes Segni, ° 1268), die in Montepulciano het klooster sticht waar zij verblijft tot aan haar dood in 1317. Zij stond bekend voor haar diepe mensenkennis. De 3 stenen in haar hand illustreren de legende dat Maria haar deze stenen overhandigde als een aanzet om het klooster op te bouwen.
Aan de 3de biechtstoel in de noordbeuk is er de zaligeZaligverklaring gaat vooraf aan heiligverklaring en betekent evenzeer dat de Kerk erkent dat deze overledene bijzonder rechtschapen en gelovig heeft geleefd. Net als een heilige mag hij/zij worden vereerd (niet aanbeden). Sommige zaligen worden nooit heilig verklaard, meestal omdat zij enkel een lokaal belang hebben. Margaretha da Citta di Castello (1287-1320). Deze vrome derde-ordelinge, alhoewel blind geboren en ongeletterd, wist zich waar te maken in leidinggevende functies. Volgens de legende werden na haar dood in haar hart 3 parels aangetroffen; kwestie van haar gehechtheid aan Jezus, Maria en Jozef te illustreren.
Aan de 4de biechtstoel in de noordbeuk ontmoet je Jacobus Salomoni, alias Venetus (‘van Venetië’, 1231-1314). Hij pelgrimeerde vaak naar de graven van de martelaren in Rome.
Op het Maria-altaar hing La Madonna del Rosario door Mich. Caravaggio uit 1605, oorspronkelijk bestemd voor de dominicanessen in Napels. De opdrachtgever, een lid van de adellijke familie Colonna, is de geknielde figuur met pijpenkraag, links onderaan. Het schilderij werd voor hier aangekocht mede op initiatief van P.P. Rubens, die tijdens zijn verblijf in Italië (1600-1608) veel bewondering voor Caravaggio had gekregen: “om een raer stuck binnen Antwerpen te hebben” alsook “uyt affectie tot de cappel”. Maar in 1781 laat ook Keizer Jozef II er zijn oog op vallen en die het laat overkomen naar de Oostenrijkse hoofdstad (nu Kunsthistorisches Museum). Enkel een getrouwe kopie bleef achter. De prijs van het succes.
In deze kerk waren de Genuezen thuis want tot 1642 hield de Genuese natie hier haar viering n.a.v. de jaarlijkse aanstelling van hun consul op 23 april.
VERDER PARCOURS
- Zwartzusterstraat
- Lange Koepoortstraat
- Kaasrui
- Melkmarkt
