Sint-Pauluskerk

De Sint-Pauluskerk is één van de hoekstenen van Antwerpen. Zij heeft haar eigen speciale charme. In Antwerpen is ‘Sint-Paulus’ een begrip dankzij het uitgebreide artistieke erfgoed, de rustige en pittoreske Golgotha, de geschiedenis van het oude klooster, de glorie van de plechtige hoogmissen, maar ook dankzij de ligging als een goed verankerde baken in de schippersbuurt, geëerd door de tijd. De barokke monumentale toren, met een dubbele lantaarn als bekroning geeft er een luchtige aanblik aan in het stadsbeeld.

Dit huis van de dominicaanse orde was in de Middeleeuwen een intellectueel studiecentrum en zelfs nog meer tijdens de Contrareformatie. De patroonheilige, Paul, beschermt de predikers van hier als ze door de stad en haar omgeving reizen en, in de zeventiende eeuw, zelfs in heel Noord-Europa, overwegend protestant. Indachtig hun leuze, zoals op het hoofdaltaar geschreven staat, prediken zij ‘in geloof en waarheid’.

De eerste kerk gebouwd op deze site wordt ingewijd in 1276. In de zestiende eeuw wordt de vloer verhoogd om een einde te stellen aan de periodieke overstromingen door de Schelde (hoewel het water dan nog proper en zuiver is). Na de stormachtige zestiende eeuw, kan men verder werken aan de uitbreiding in gotische stijl. Niet voor niets wordt Sint-PaulusHij heette oorspronkelijk Saulus, hij was een jood met het Romeins staatsburgerschap en een christenvervolger in de periode kort na de dood van Jezus. Na zijn bekering werd hij de belangrijkste verspreider van het evangelie in wat nu Turkije en Griekenland is. Hij schreef brieven om contact te houden met de christelijke gemeenschappen die hij had gesticht en deze teksten zijn de oudste van het Nieuwe Testament. Alhoewel hij Jezus nooit heeft ontmoet, wordt hij wel “apostel” genoemd. genoemd ‘een barok juweel in een gotisch schrijn’. Het barok meubilair past mooi bij de gotische architectuur.

Na de afschaffing van het klooster door de Fransen, in 1796, kan prior Peltiers de kerk terugkopen. De kerk wordt door de stad aangekocht om er een nieuwe parochie op te richten. In 1968 verwoest een rampzalige brand het gehele complex. De meest dringende herstellingen lieten te lang op zich wachten. Na twee decennia, werd eindelijk een nieuw dak gelegd. Op het einde van de twintigste eeuw is aan deze lange lijdensweg een einde gekomen. De gouden eeuw van de barok kan hier opnieuw schitteren.

De schilderkunst wordt hier vertegenwoordigd door de Antwerpse meesters als Rubens, Jordaens en Van Dyck, niet in het minst in de reeks van de vijftien mysteries van de rozenkrans.

Er is een overvloed aan sculpturen: altarenHet altaar is het centrale meubel in de Eucharistie. In oorsprong is een altaar een offertafel. Dit past in de theologische visie dat Jezus zichzelf geofferd heeft, door zijn kruisdood, om de mensheid te verlossen, zoals dit symbolisch wordt uitgebeeld op het schilderij “Het Lam Gods” van de gebroeders Van Eyck. In de huidige tijd wordt het altaar dikwijls omschreven als “de tafel van de Heer”. Hierbij verwijst het altaar naar de tafel waaraan Jezus en zijn leerlingen zich bevonden bij de instelling van de Eucharistie tijdens het Laatste Avondmaal. Net zoals Jezus en zijn leerlingen toen, verzamelen de priester en de gelovigen zich rond deze tafel met brood en wijn., balustrades, het koorgestoelteGeheel van koorbanken. en het orgel, grafschriften en vooral de biechtstoelenEen meubel dat speciaal werd ontworpen om het sacrament van de biecht te vergemakkelijken, m.n. door te vermijden dat biechtvader en biechteling oog in oog met elkaar zouden staan. Links en rechts zijn knielbanken voor biechtelingen; in het midden is een hokje waarin de biechtvader zit. Beiden zijn van elkaar gescheiden door een wand waarin een rasterwerk is aangebracht zodat de biechtvader de biechteling wel kan horen, maar niet zien. met niet minder dan veertig manshoge figuren en … – alsof als dit alles nog niet volstaat – er is een grote tuin ontworpen als een levend openluchttheater.

Kerricx, Verbruggen, Quellin en anderen geven blijk van een onmiskenbaar Vlaams accent in de vitaliteit van hun verhalende kunst. Dit is vooral merkbaar in de biechtstoelen waar de innerlijke strijd tussen goed en kwaad verrassend creatief wordt uitgebeeld. Vandaar ‘bijna echte’ onhandelbare honden, brullende leeuwen, zingende hanen, wellustige apen of een ‘zondebok’: hun kracht moeten worden beteugeld en gedomesticeerd. De creativiteit achter deze devotionele symbolen is onbetaalbaar: een dansend skelet herinnert ons aan de dood; een vlinder aan de opstanding tot een nieuw leven. De kinderspelen zoals een ‘high five’, het zeepbellenblazen of kat en muis worden getoond om te stimuleren tot het beoefenen van de hemelse deugden zonder daarom het vermaak te verbannen … nog steeds een geldige boodschap.

En er is meer. Het schilderij ‘De zeven werken van barmhartigheid’ getuigt van de sociale toestand van onze voorouders en ‘De zeeslag van Lepanto’ (J. Peeters, 1671) illustreert een breekpunt in de Europese geschiedenis. De Sint-Pauluskerk heeft ook nog iets te zeggen over kunst en in het bijzonder over kunstdiefstal. Verscheidene werken zijn gekocht of overgenomen door buitenlandse bezoekers: de prijs van het succes! Vandaag worden de toeristen vergast op een hele reeks publicaties van de vrienden van Sint-Paulus. En nergens anders in Antwerpen zijn zo vele maskers te zien. Ieder op zijn eigen manier; ze lachen u toe, zelfs in de kloostersGebouwencomplex waarin leden van een religieuze orde samenleven. Zij volgen daarbij de regel van hun stichter. De oudste kloosterordes zijn de kartuizers, dominicanen, franciscanen, augustijnen en hun vrouwelijke tegenhanger. Let wel: benedictijnen, norbertijnen, cisterciënzers, trappisten en hun vrouwelijke tegenhangers wonen in een abdij; jezuïeten in een huis.: een psychologische truc ontworpen om het gelaat op te fleren met een dagelijkse glimlach.

Het indrukwekkende orgel, dat wordt beschouwd als een van de top tien historische orgels in Europa, is een andere bron van vreugde. Samen met koorIn een kerk met kruisvormig grondplan dat deel van de kerk dat t.o.v. het dwarsschip aan de andere zijde van het schip ligt. In het koor bevindt zich het hoofdaltaar. en orkest, wekt het de emoties van de misgangers tijdens de beroemde vieringen op feestdagen. Niet te missen.