Kerstwandeling in Antwerpen
Museum Mayer van den Bergh – ‘Slaap Kindje, slaap’’
Lange Gasthuisstraat 19
Tussen de topstukken van dit museum plukken we er twee uit rond ons kerstthema:
- Een schilderij op paneel
- Een kerstwiegje (2e helft 15e eeuw, Brabant, eik, verguld en gepolychromeerd)
Vooral bij de vrome vrouwen in nonnenkloosters en begijnhoven, staat tot in de 16e eeuw bij het altaarHet altaar is het centrale meubel in de Eucharistie. In oorsprong is een altaar een offertafel. Dit past in de theologische visie dat Jezus zichzelf geofferd heeft, door zijn kruisdood, om de mensheid te verlossen, zoals dit symbolisch wordt uitgebeeld op het schilderij “Het Lam Gods” van de gebroeders Van Eyck. In de huidige tijd wordt het altaar dikwijls omschreven als “de tafel van de Heer”. Hierbij verwijst het altaar naar de tafel waaraan Jezus en zijn leerlingen zich bevonden bij de instelling van de Eucharistie tijdens het Laatste Avondmaal. Net zoals Jezus en zijn leerlingen toen, verzamelen de priester en de gelovigen zich rond deze tafel met brood en wijn. een wiegje, met een popje van het Kerstekind. Buiten officiële diensten, wordt het gewiegd en bezongen, alsof het een geestelijk moederschap betreft, in het bijzonder tijdens de kerstnacht.
Met het koordje kunnen de zusters om beurten het wiegje in beweging zetten en daarmee ook de zilveren schelletjes onderaan vrolijk doen tsjingelen.
Het geheel stimuleerde de vroomheid door het actualiseren van de evangelieverhalen: al doende, lezend én zingend, mediterend en handelend, kwam men tot contemplatie en éénwording met de Heilsgeschiedenis.
De smalle zijden zijn beschilderd, naar werk van Rogier vander Weyden (Maria Boodschap’ en ‘Bezoek aan Elisabeth’.
Het eerste thema vind je terug in een klein retabelGeschilderde en/of gebeeldhouwde achterwand van een altaar dat tegen een wand of pijler is geplaatst. Onder het retabel is er soms een predella. (gedateerd 1480-1490).
Dit particuliere reisaltaartje draagt nog zijn originele polychromie en vergulding. De luiken zijn uitzonderlijk, niet beschilderd, maar versierd met brokaat (anjers, granaatappels).
De engeltjes trekken het baldakijn weg zodat we mee aanwezig zijn bij deze verkondiging in huiselijk tafereel.
