Sint-Paulus, de Antwerpse dominicanenkerk, een openbaring.
Een kerk voor predicatie, biecht en muziek
De Preekstoel
Het beeldsnijwerk van de neorenaissancistische preekstoelEen kerkmeubel, dat nu meestal in onbruik is geraakt en dat bestaat uit een verhoog vanwaar de predikant de kerkgangers toesprak. Meestal staat een preekstoel in het midden aan de zuidzijde van de kerk., is van Joannes Baptista de Boeck en Joannes Baptista van Wint (1874), die zes jaar eerder voor de familie van de schenker, Jacob de Vries, op het hoogkoorIn een groot koor met verschillende onderdelen, is het hoogkoor dat deel van het koor waar zich het hoofdaltaar bevindt. een gedachtenismonument hebben gemaakt. In de voetstam prijkt vooraan de patroonheilige Paulus. Op de kuip prijken vijf halfreliëfs die de kracht van Jezus’ woord, oftewel ‘prediking’, uitbeelden in verschillende omstandigheden.
Christus in gesprek met de Samaritaanse
(Joh. 4:5-42)
Jezus zit “moe van de tocht” bij een waterput (v.6). Wars van elk burgerlijk fatsoen neemt Hij het taboe-overschrijdende initiatief tot een gesprek met de Samaritaanse vrouw die water komt putten. Jezus wijst in de put: “iedereen die van dit water drinkt, krijgt weer dorst” (v.13), “maar wie van het water drinkt dat Ik hem zal geven, krijgt in eeuwigheid geen dorst meer; integendeel, het water dat Ik hem zal geven, zal in hem een waterbron worden, opborrelend tot eeuwig leven” (v.14). Met andere woorden: als de predikantEen priester, diaken of leek die in de misviering toelichting geeft bij de Bijbellezingen. Soms treedt een predikant ook buiten de misvieringen op (en in het verleden deed hij dat geregeld) om bepaalde geloofspunten te verduidelijken en de kerkgangers aan te sporen tot een meer christelijke levenswijze. overtuigd is dat Jezus het “levende water” (v.11) is voor alle mensen, te beginnen voor zichzelf, dan staat hij sterker om zijn toehoorders daarvan in de preek te overtuigen.
“Zee en wind gehoorzamen Hem”
(Mt. 8:18.23-27; Mc. 3:31-35; Lc. 8:22-25)
Jezus en zijn zeven vissers-apostelen varen over het meer van Genezaret, maar ze hebben te kampen met een storm. In de linkerbovenhoek blaast de wind (als Aeolus) dan ook fel. Het meer is echter zo onstuimig dat – getrouw aan het evangelieEén van de 4 Bijbelboeken waarin het optreden van Jezus, zijn dood en opstanding centraal staan. De 4 evangelisten zijn Mattheüs, Marcus, Lucas en Johannes. Letterlijk betekent evangelie ‘Goed Nieuws’/‘Blijde Boodschap’. Met deze term wordt de kernboodschap van deze boeken aangeduid. – de boot vol water geraakt en dreigt te zinken. Zelfs de mast is hier afgebroken. Enkel de achtersteven met het roer steekt nog boven het water uit. Daar ligt Christus (met het hoofd) op een kussen te slapen. De apostelenDit is de naam die men geeft aan de voornaamste twaalf leerlingen van Jezus, die door Hem gezonden werden om het evangelie te verkondigen. Bij uitbreiding wordt de term ook gebruikt voor andere verkondigers, zoals Paulus en Pater Damiaan (“De apostel der melaatsen”). smeken Hem de storm te bedaren en daarop zullen wind en zee Hem gehoorzamen. Met andere woorden: Gods woord is krachtig(er dan je denkt).
Christus predikt tot het volk
Op de achtergrond staan palmbomen. Te midden van een aandachtig publiek van verschillende generaties en geslachten zit Christus als leraar met opgestoken vinger. Met andere woorden: Jezus predikt voor heel het volk.
Christus bij Marta en Maria
(Lc. 10:38-42)
Jezus is te gast in het huis van Marta en Maria. Marta wordt in beslag genomen door de drukte van het bedienen terwijl haar zus Maria aan de voeten van Jezus zit te luisteren. Een open boek en een boekenhangkastje illustreren Maria’s intellectuele belangstelling. Marta is net uit de keuken gekomen om zich bij Jezus te beklagen over haar zus Maria, die het werk aan haar overlaat. Jezus, gezeten in een zetel, tempert Marta’s ongenoegen: “Marta, Marta, wat maak jij je bezorgd en druk over veel dingen” (v.41). Terwijl zijn andere hand naar het boek op de tafel wijst, zegt Hij: “Maria heeft het beste deel gekozen en het zal haar niet ontnomen worden” (v.42). Met andere woorden: graag wat meer aandacht bij de preek!
“Laat de kinderen tot Mij komen”
(Mc. 10:13-16)
Vrouwen komen met hun kindjes naar Jezus toe. Op de achtergrond staan twee bebaarde mannen, aan hun blote voeten als apostel herkenbaar. Hopelijk hebben zij nu hun lesje geleerd: “Laat de kinderen toch tot Mij komen en sta ze niet in de weg” (v.14). Met andere woorden: breng de kinderen zeker mee naar de preek (maar tegelijkertijd: preek zó dat de kleinsten het ook begrijpen).
De barokke preekstoel werd ontmanteld ca. 1874, maar de meeste onderdelen zijn ter plaatse gebleven. De reliëfs van de kuip werden in 1998 verwerkt in het huidige vieringaltaar. De vier hoekpanelen worden ingenomen door een zesvleugelig engelenhoofd, de hoofdreliëfs bevatten onder meer de bustes van twee dominicanen: Sint-Dominicus en de grote geleerde, Thomas van Aquino. Verder is er het wapenschild van de orde en een schild met enkele attributen van de ordestichter: de fakkelhond met een globe, een lelietak en een reisstok (met haak voor de kalebas).
